عقد صلح و آثار ناشی از آن (قسمت دوم)

– شروط ضروری صحت عقد صلح:

طبق ماده 190 قانون مدنی این شروط عبارتند از:

1. قصد طرفین ورضای آنها،
2. اهلیت موضوع،
3. موضوع معین که مورد معامله باشد ،
4. مشروعیت جهتمعامله.

نکته: بهتر است در ابتدای قرارداد صلح ذکر شود که طرفین برای صلح اهلیت دارند و در مقدمه آن ذکر شود که این قرارداد به دور از هرگونه اکراه ، اجبار و تدلیس تنظیم می شود. البته چنانچه بعدا تدلیس در عقد تایید شود ، موجب حق استفاده از خیار فسخ می باشد.بایستی لازم الاجرا بودن این قرارداد مورد تصریح قرار گیرد.

-اعتبار صلحنامه عادی:

صلحنامه عادی (دستی) نیز اگر دارای شرایط قانونی باشد، در تمامی محاکم دارای اعتبار است.  این شروط از جمله شامل اهلیت طرفین قرارداد و به امضا رسیدن تمامی صفحات قرارداد توسط طرفین می باشد .اما  باید توجه داشت که اعتبار قرارداد صلح فقط به طرفین آن سرایت دارد و این قرارداد نیز در صورت عادی بودن نزد ثالث یا مراجع دولتی قابل استناد نیست ؛ بنابراین کسی نمی تواند با در دست داشتن یک صلحنامه عادی خود را مالک معرفی و اقدام به اخذ پروانه ساخت ملک (پروانه ساختمان) از شهرداری نماید.

– تفاوت قرارداد صلح و قرارداد بیع:

صلح خود یک عقد مستقل است ولی می تواند آثار عقود دیگر را نیز داشته باشد. یعنی ماهیت قرارداد منعقده ،  عقد صلح باشد ولی خواص و آثار عقد بیع ، اجاره ، ودیعه ، عاریه ، وکالت یا هبه و یا حتی قراردادهای آزاد و بی نام را داشته باشد.

– ضمانت اجرای عدم انجام تعهدات ناشی از  قرارداد صلح:

مانند هر قرارداد دیگری اگر طرف قرارداد صلح به محتویات صلحنامه عمل نکند متعهد له ( کسی که به نفع او تعهد شده است) می تواند الزام و اجبار او به انجام تعهد را درخواست نماید و دادگاه حکم انجام تعهد را صادر می نماید و چنانچه متعهد باز هم از انجام تعهد سر باز زند با اجبار دادگاه مواجه خواهد شد.

– فسخ قرارداد صلح:

در صورت وجود برخی شرایط می توان نسبت به فسخ صلح نامه اقدام نمود.ممکن است در متن قرارداد و صلح نامه برای یکی از طرفین یا هردوی آنها حق فسخ در نظر گرفته شده باشد. و یا اینکه به استناد خیارات اقدام به فسخ قرارداد صلح شود .به جز خیارات مختص به بیع (( خیار مجلس ، خیار حیوان و خیار تاخیر ثمن  )) سایر خیارات از قبیل خیار عیب ، خیار تبعض صفقه ، خیارت شرط ، خیار اشتراط ، خیار غبن ، خیار رویت و تخلف وصف و همچنین خیار تدلیس نیز در عقد صلح جاری می شوند.همچنین طرفین می توانند طبق مقررات مربوط به اقاله ، آن را به تراضی تفاسخ کنند ؛ بنابراین می توانند ماده ای را برای اقاله تفاسخ در قرارداد صلح بگنجانند.

– ابطال قرارداد صلح:

درصورتی‌که مبنای قرارداد صلح ، معامله‌ای باطل یا امری باطل باشد ، صلح نیز باطل خواهد بود. برای مثال چنانچه درمورد انجام کار غیرقانونی  قراردادی امضا شده باشد و سپس طرفین با یکدیگر دچار اختلاف شوند و یکی از دوطرف برای جلوگیری از برهم زدن معامله از سوی طرف دیگر، با او صلح کند ، صلح انجام‌شده باطل است و اثری نخواهد داشت چرا که معامله از اساس باطل بوده است. اما اگر معامله‌ای باطل شود و دو طرف اختلافات ناشی از آن معامله را با صلح برطرف کنند، این قرارداد صلح صحیح است.

) نیز نامیده می شود.

– عقد صلح به ضرر شخص ثالث:

چنانچه موضوع صلح با نظم و قواعد عمومی در تعارض باشد صحیح نیست مانند بستن عقد صلح به منظور محروم كردن شریك از حق شفعه چنانچه یكی از شركا به منظور محروم كردن شریك خود برای استفاده از حق شفعه اش با شخص ثالثی قرارداد صلح منعقد اما در واقع منظورش فروش سهم خود باشد و از عقد صلح به منظور پوشش ظاهری استفاده كند عقد صلح باطل است و در واقع چنین صلحی به ضرر شخص ثالث است.

-اثر صلح به نفع شخص ثالث:

در عقد صلح می توان شرطی را به نفع ثالث كرد مثال شخص الف با شخص ب درباره موضوعی صلح می كنند مشروط بر آن كه یكی از طرفین كاری را به نفع شخص ثالث انجام دهند و همچنین می توان شرط كرد كه منافع چنین شرطی پس از شخص ثالث به ورثه او نیز منتقل شود. صلحی كه به این طریق منعقد می شود با ورشكسته شدن متعهد فسخ نمی شود مگر آن كه در عقد صلح چنین شرطی شده باشد و در صورت عدم قید چنین شرطی، متعهد له (كسی كه در عقد صلح به نفع او شرط شده است) در ردیف سایر طلبكاران ورشكسته قرار گرفته و سهمی از اموال به او می رسد.

همچنین بخوانید:

قسمت اول عقد صلح و آثار ناشی از آن

قسمت سوم عقد صلح و آثار ناشی از آن

قسمت چهارم عقد صلح و آثار ناشی از آن