بررسی ماهیت جرم نبش قبر بدون مجوز در حقوق ایران

تعریف:

نبش در لغت به معنای شکافتن گور، کندن زمین و بیرون آوردن چیزی از زمین است.

منظور از نبش قبر آن است که جسد میتی را که با خاک مدفون شده است،را از خاک بیرون آورند تا جایی که موجب نمایان شدن جسد میت شود.

برای آن که جرم نبش قبر تحقق پیدا کند باید اینکار به صورت عمدی باشد و فردی که اینکار را انجام داده است دارای قصد از عمل خود باشد. علاوه بر دو شرط ذکر شده ،باید در نبش قبر حتما میت و ا جنازه در قبر وجود داشته باشد و همچنین باید بدون مجوز نبش قبر باشد .

نبش قبر حرام است و در قانون برای آن مجازات تعیین شده است (تعزیرات) مگر با دلایل قانونی و مجوز.

مانند دَفن با کَفنِ غصبی که در آن نبش قبر جایز است. یا مال دیگری که برای گرفتن آن مال. همچنین اگر چیزی قیمتی در قبر افتاده باشد که برای برداشتن آن باید قبر را بشکافند و آن مال را درآورند. ( گروه حقوقی تخصصی وکیل تیک ارائه میکند)

مجازات:

در ماده ۶۳۴ قانون مجازات اسلامی، بخش پنجم (تعزیرات) ؛ (هر کس بدون مجوز مشروع، نبش قبر نماید، به مجازات حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال محکوم می‌شود و هر گاه جرم دیگری نیز با نبش قبر مرتکب شده باشد به مجازات آن جرم هم محکوم خواهد شد. مجازات این جرم تعیین شده است.)

در قانون بین نبش قبر مسلمان و غیر مسلمان فرقی گذاشته نشده است، اما از نظر برخی از فقها فقط نبش قبر مسلمان حرام است.

شرایط تحقق جرم:

علاوه بر دو مورد (عمد و قصد) که در موضوعات قبل بیان کردیم، موارد دیگری نیز وجود دارد که برا جرم دانستن این عمل نیاز است؛

مورد اول: عمل مادی؛منظور از نبش قبر این است که فرد یا افراد قبر را بشکافند، حال اگرچه جنازه را از قبر خارج سازند یا نسازند، ولی موجود بودن جنازه یا بقای آن شرط است .

بنابراین اگر به دلیل مرور زمان طولانی مشخص شود که جنازه تبدیل به خاک شده است ، در این صورت نبش قبر برای دفن جنازه ای دیگر ایرادی ندارد،و یا حتی به هر منظور مشروع دیگر باشد.

در هرحال انگیزه در نبش قبر موثر در اساس جرم نیست .

اگر شکافتن قبر به منظور خارج کردن اشیای قیمتی از زمین و یا اشیای گران بها که در بعضی از ادیان با میت دفن میکرده اند باشد ، در این صورت علاوه بر جرم نبش قبر مرتکب جرم هتک حرز نیز شده است.

اگر نبش قبر برای کار های علمی و تشریح جسد و آزمایش باشد باید حتما دارای اجازه مقامات قضایی باشد. و الا مجاز نیست. ( گروه تخصصی حقوقی وکیل تیک تقدیم میکند)

مورد دوم: بدون مجوز بودن؛طبق گفته های پیشین که نبش قبر حرام است و در قانون هم مجازات تعزیری برای آن درنظر گرفته شده است ،در هیچ صورتی نباید اینکار را انجام داد مگر در موارد زیر که چنین کاری مجاز است:

1- اگر میت را در زمینی که اصل یا منفعت آن غصبی است از روی زورگوئی یا نادانی یا فراموشی دفن شده باشد ، در این صورت بر مالک زمین واجب نیست که حتما در مقابل گرفتن مبلغی یا عوضی و یا مجانا اجازه بدهد که میت در آنجا بماند ، حتی اگر فامیل و یا آشنا باشد و یا اشتباها دفن شده باشد.

دَفن با کَفنِ غصبی یا مال دیگری که غصب محسوب می شود، مانند دفن در مکان غصبی که در این صورت نبش قبر جایز است.2-

اگر چیزی قیمتی در قبر افتاده باشد که عادتا جایز است قبر را بشکافند و مال را خارج سازند.3-

4-اگر برای خواندن نماز مت باشد قطعا نبش قبر جایز نست و میتوان نماز میت را بر قبر او خواند. جهت غسل دادن یا کفن یا حنوط کردن میّت(خوشبو کردن میت پس از غسل؛کافور و سدر) که بدون آنها دفن شده است یا اینکه می‌توانسته‌اند نسبت به او انجام بدهند در همۀ این موارد باید بدن تباه نشده و از بن نرفته باشد و موجب هتک او نباشد و امّا اگر میت با عذر بدون آنها دفن شود مانند آنکه آب یا کفن و یا کافور نباشد و بعد از دفن پیدا شود، جایز بودن نبش جهت انجام آن ها اشکال دارد.

5-هرگاه نبش قبر برای معاینه جسد به جهت امور حقوقی مربوط به او یا تعیین تاریخ فوتش لازم باشد، مانند تعیین عده وفات زوجه او یا تقسیم ترکه(ارث) یا دیونی(طلب ها و بدهکاری ها) که بر ذمه او است و یا نظایر آن باشد.

6-در صورتی که ترس از دریده شدن او (توسط حیوان درنده) یا سیل و یا دشمن و مانند اینها بر میّت باشد.

7-اگر بخواهند میت را به اماکن زیارتی نقل مکان بدهند در این صورت نظر اکثر فقها این است که جایز است با شرط که باعث هتک حرمت جسد و مثله شدن جسد او نباشد، در تمام موارد نیاز به دستور دادستان است.

(گروه حقوقی تخصصی وکیل تیک به ساده ترین بیان ،مطالب را در اختیار شما قرار می دهد)

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید