توسط 
بررسی ماهیت جرم و ارکان و انواع آن از منظر نظام حقوق کیفری ایران(قسمت دوم)
4– جرم خطای محض:
به جرایمی که مرتکب نه عمد در ارتکاب عمل مجرمانه و نه قصد دستیابی به نتیجه مجرمانه را داشته باشد،ولی مرتکب عمل مجرمانه باشد،خطای محض می گویند مانند ارتکاب جنایت در حال خواب یا بیهوشی و،ارتکاب جنایات به وسیله صغیر یا مجنون و کسی که تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید . در قانون مواردی برای جرم غیر عمد به صورت خطای محض وجود دارد:
– فرض اول – زمانی است که جرم در حالت بیهوشی، خواب و نظیر آنها اتفاق افتاده باشد.
– فرض دوم – زمانی است که جرم توسط طفل زیر سن قانونی و یا فرد دیوانه انجام شده باشد.
– فرض سوم – زمانی است که مجرم نه قصد دارد جنایتی در حق کسی انجام دهد و نه نیّت انجام عملی را داشته که اتفاق افتاده است، به عنوان مثال تیری را برای شکار رها کرده و سهوا به شخصی برخورد کرده است. (درباره مورد اول و سوم باید گفت که اگر مجرم آگاه باشد کاری که انجام می‌دهد از انواعی است که باعث وقوع جنایت می‌شود، جرم او عمدی محسوب می‌شود)
منظور از تقصیر در قانون ، بی‌مبالاتی و بی‌احتیاطی است، مثلا مواردی مانند: بی‌مهارتی، غفلت، مسامحه، رعایت نکردن قوانین دولتی و مانند آنها.
– جرم مادی صرف:
برای مجرم شناخته شدن فرد، نیاز به اثبات سوء نیّت مجرم و مواردی بود که به عنوان استثناء بیان شد؛ علاوه بر این باید بدانید که جرائمی وجود دارند که به محض شروع به انجام، قانون وجود سوء نیّت مجرم را فرض خواهد کرد.
این جرم‌ها به عنوان جرائم مادی صِرف شناخته می‌شوند، به عنوان مثال صادر کردن چک بلامحل یا پرداخت نشدنی از جمله جرائم مادی صرف است.
– مهمترین انواع جرم:
- 1. جرم آنی؛ جرمی است که در زمان کوتاهی به ارتکاب می رسد. به عبارت دیگر زمان ارتکاب بسیار کوتاه بوده و در مدت غیر قابل ملاحظه ای واقع می شود اگر چه نتیجه آن مدت مدیدی ادامه یابد.
- 2. جرم مستمر؛ جرمی است که فعل یا ترک فعل در یک لحظه و مدت کوتاه تحقق نیافته، بلکه لازمه تحقق آن، استمرار عمل مادی در زمان است.مثل استعمال علنی لباس یا نشان دولتی بدون مجوز.جرم مستمر یا متمادی جرمی است که فعل یا ترک فعل در یک لحظه و مدت کوتاه تحقق نیافته بلکه لازمه تحقق آن استمرار مادی در زمان است.
به عبارت دیگر، استمرار جرم ناشی از اراده و عزم مرتکب به گونه‌ای است که در هر لحظه جرم با تمام عناصر تشکیل‌دهنده آن تکرار شده و سوء‌نیت فاعل هر لحظه تجدید می‌شود. مانند استفاده غیرمجاز از لباس‌های رسمی مأموران نظامی یا نشان‌ها، توقیف یا حبس غیر قانونی و مخفی کردن مال مسروقه که به صورت فعل مثبت بوده و نیز ترک انفاق که به صورت ترک فعل محقق می‌شود.
3 . جرم ساده ؛ جرمی است که عنصر مادی جرم از یک عمل یا گفتار و یا ترک فعل حاصل شده باشد.مثل سرقت، قذف، زنا.
4 . جرم مرکب؛ جرمی است که عنصر مادی تشکیل دهنده آن از چند عمل ترکیب یافته که هریک به تنهایی جرم نبوده، بلکه مجموعه آن عنصر مادی جرم را تشکیل می دهد.مثل کلاهبرداری.
5 . جرم مقید؛ جرمی است که بر حسب تعریف قانونی و یا صدق عرفی، زمانی واقع می شود که تحقق خارجی پیدا می کند که نتیجه ای که از آن منظور نظر است حاصل شده باشد.مثل سرقت که عمل ربایش صورت گرفته.
6 . جرم مطلق؛ جرمی است که به صرف ارتکاب عمل واقع شده تحقق می یابد اعم از اینکه عمل به نتیجه مطلوب عامل رسیده یا نرسیده باشد. جرم مطلق جرمی است که منوط به حصول نتیجه نیست، یعنی مثلاً در جرمی مثل توهین و فحاشی، همین که شخصی مبادرت به توهین و فحاشی کند، این جرم محقق شده است و لازم نیست که حتماً نتیجه ای بر آن مترتب باشد (مثلاً لازم نیست که حتماً شخص مقابل از این توهین و فحاشی ناراحت شده باشد).
- جرم به عادت ؛ جرمی است که عنصر مادی مستلزم اعمال متعدد است که هر یک از آن اعمال منفردا قابل تعقیب نیستند.
8. جرم جمعی؛ جرمی است که از یک رشته اعمال پی در پی تشکیل شده است که مجموع آن اعمال، کلا یک عمل شناخته شده و برای آن مجازات تعیین می شود. - جرم مرتبط ؛ جرائمی هستند که بعضی از آنها مقدمه بعضی دیگر بوده و یا به مناسبت بعضی دیگر ازتکاب یافته و یا تحقق بعضی منوط به تحقق بعضی دیگر باشد.مثل سرقت در دنباله قتل.
10.جرم مشهود ؛ جرم مشهود جرمی است که مرتکب در حین ارتکاب غافلگیر شده و دلایل جرم هم مشهود است.
- جرم غیرمشهود؛ جرم غیرمشهود جرمی است که مدت زمانی است که به ارتکاب رسیده و به دست آوردن دلایل آن غیر ممکن و یا غیر مسلم است.
- جرم عقیم؛ وقتی است که مجرم به واسطه عدم مهارت یا بی فکری خود یا یک علت اتفاقی غیرقابل پیش بینی نتیجه ای از عمل خویش نمی گیرد.مثلا فردی که با وجود تهیه مقدمات و تیراندازی نمی تواند مجنی علیه خود را به لحاظ اشتباه در دید و عدم مهارت تیراندازی بکشد عملی انجام داده است که اصطلاحا به آن جرم عقیم گویند..
- جرم محال؛در جرم محال همانند جرم عقیم، مرتکب تا پایان مسیر مجرمانه پیش می رود اما گاه به این علت که نمی داند موضوع جرم وجود ندارد و گاه به این دلیل که آگاه نیست وسایل مورد استفاده او برای ارتکاب جرم بی اثرند، انجام بزه محال می نماید.در فرض اول مثل آنکه مجرم به گمان اینکه شخص زنده ای را می کشد به مرده ای تیراندازی می کند و در فرض دوم مانند اینکه برای قتل دیگری از شکر به جای ماده سمی استفاده کند.
همچنین بیشتر بحوانید :
بررسی ماهیت جرم و ارکان و انواع آن از منظر نظام حقوق کیفری ایران(قسمت اول)
نظرات