جرم استراق سمع توسط ماموران دولتی بدون اجازه از مقامات ذیصلاح در نظام کیفری ایران

استراق سمع در لغت به معنای دزدیدن و پنهانی گوش دادن به سخن دیگران است .

استراق سمع به دو دسته تقسیم می گردد :

شنود قانونی یا مجاز شنودی است که طبق قانون به دستور قاضی دادگاه برای احقاق حقوق اشخاص انجام شود و یا به امنیت کشور مربوط باشد .

در غیر این صورت شنود غیر قانونی است و در قانون جرم شناخته شده است و برای آن مجازات تعیین گردیده است .

طبق ماده 582  قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات :

« هر یک از مستخدمین و مامورین دولتی ، مراسلات یا مخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده ، حسب مورد ، مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یا ضبط یا استراق سمع نماید ، مجرم شناخته خواهد شد .»

مرتکب جرم استراق سمع باید مستخدم یا مامور دولت باشد و امکان آن از سوی افراد عادی پیش‌بینی نشده است.

عنصر معنوی جرم استراق سمع

این جرم یک جرم عمدی است . مامورین باید از موجودیت و وصف موضوع جرم یعنی مکالمات تلفنی و نیز فقدان اجازه صاحبان آنها مطلع بوده و براساس چنین آگاهی‌هایی قصد ارتکاب نموده باشند.

مجازات استراق سمع در قانون ایران

مجازات فردی که به صورت پنهانی و دزدی به سخنان فردی گوش میدهد ، طبق ماده 582 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ، یک سال تا سه سال و یا جزای نقدی از شش تا هجده میلیون ریال میباشد.

البته طبق اصلاحات جدید میزان جزای نقدی براساس متن کامل تصویبنامه مصوب جلسه مورخ8/11/1399 هیات وزیران درخصوص «تعدیل میزان مبالغ مجازات نقدی جرایم و تخلفات مندرج در قوانین و مقررات مختلف» که طی نامه شماره ۱۵۳۹۷۳ مورخ25 /12/ 1399به معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد، تغییر پیدا کرده است.

موارد مجاز استراق سمع:

مطابق ماده 150 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 ، کنترل ارتباطات مخابراتی در مواردی که به امنیت داخلی و خارجی کشور مربوط میشود و همچنین برای کشف جرائمی مانند قتل مجاز است . البته این اقدام با موافقت رئیس کل دادگستری استان و با تعیین مدت و دفعات کنترل به انجام خواهد رسید.

مرتکب جرم استراق سمع:

مرتکب جرم استراق سمع باید مستخدم یا مامور دولت باشد و امکان آن از سوی افراد عادی پیش‌بینی نشده است ، در حالی که در قانون جزای فرانسه که قانون مجازات اسلامی تا حدودی از آن اقتباس شده است ، برای اشخاص عادی نیز در صورت ارتکاب این جرم ، مجازات پیش‌بینی کرده است.

شرط تحقق جرم استراق سمع:

در استراق سمع لازم است که مامور ، مکالمات را شنیده باشد و در اینصورت تحقق جرم نیازی به ضبط شنیده‌ها ندارد. ضبط مکالمات کلامی و حضوری دیگران در حال حاضر جرم محسوب نمیشود.

آیا جرم استراق سمع مقید به نتیجه میباشد ؟

جرم استراق سمع مطلق است و صرف استراق کفایت میکند بعلاوه انگیزه از اجزاء تشکیل‌دهنده این جرم محسوب نمیشود.

اگر کارمند اداره مخابرات در منزل خود از تخصص خود سوءاستفاده نماید و مکالمات تلفنی همسایه‌ی خود را استراق سمع کند ، مجرم است ؟

خیر، جرمی بوقوع نپیوسته است و به نظر میرسد چنین اقدامی مشمول جرم استراق سمع نخواهد بود.

برای ارائه راهکار و گرفتن مشاوره از بهترین وکلای متخصص در هر جای ایران وکیل تیک راهنمای شماست