جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران

ارث:

عبارت است از اینکه فردی فوت میکند رابطه وی با اموالش قطع می شود و به طور قهری و غیرارادی اموال و ماترک متوفی به ورثه تعلق می گیرد و به اصطلاح به ارث می رسد. ورثه و کسانی که ارث می برند به خویشاوندانی گفته می شود که از نزدیک ترین درجه و طبقه شروع می شوند و تا دور ترین درجات خویشاوندی مثل عموها و عمه ها و دایی ها و خاله ها و فرزندان آنها و فرزندان فرزندان آنها پیش می رود.نکته مهم اینکه وجود هر درجه از خویشاوندان، خویشاوندان بعد را از ارث محروم می کند و به تعبیر و اصطلاح حقوقی حاجب است. به طور مثال در صورت وجود فرزند برای متوفی خواهرها و بردارهای وی ارث نمی برند و در صورت وجود پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ ارث نمی برند و همین طور الی آخر.در ادامه این مطلب تلاش شده است که با بیان کلیات مقررات ارث سهم هر کدام از ورثه در فروض مختلف محاسبه شود به نحوی که مخاطب با مطالعه این مطلب بتواند سهم کلیه ورثه را محاسبه نماید.مثلا سهم دختر، پسر، مادر، پدر و همسر از ارث و اموال باقی مانده از متوفی. برای اطلاع از میزان سهم ارث ورثه توصیه میشود مطلب زیر را مطالعه کرده و در صورت نیاز جهت مشاوره حضورا مراجعه نمایید.

صاحبان سهم الارث

افرادی که با متوفی قرابت نسبی (مانند فرزند) یا قرابت سببی (مانند زوج یا زوجه) دارند، با توجه به درجه و قرابت (نزدیکی) در طبقات مختلفی قرار می گیرند که با توجه به طبقه و جایگاهشان میزان سهم الارث هر یک متفاوت خواهد بود.

 سهم الارث طبقه اول

1. 1. کسانی که یعنی نصف می برند عبارتند از :

الف) دختر منحصر به فرد

ب) زوج با نبودن اولاد

ج)خواهر منحصر به فرد ابوینی یا ابی ماده899 قانون مدنی بند3

2. کسانی که یعنی ربع می برند عبارتند از:

الف) زوجه یا زوجات با نبودن اولاد

ب) زوج در صورت فوت زوجه با بودن اولاد ماده900 قانون مدنی

3.کسی که یعنی ثمن می برد :

الف زوجه با بودن اولاد ماده901قانون مدنی

4. کسانی که یعنی ثلثان می برند عبارتند از :

الف)دو خواهر یا بیشتربا نبودن برادر

ب) دو دوختر یا بیشتر با نبودن اولاد ذکور : ماده902 قانون مدنی

5. کسانی که ثلث می برند عبارتند از :

الف) کلاله امی اگر بیش از یک نفر باشد

ب) مادر به شرط نبودن اولاد و اخوه : ماده903 قانون مدنی

6. کسانی که سدس یعنی می برند عبارتند از:

الف)کلاله امی اگر تنها باشد

ب) ابی به شرط وجود اولاد

ج) مادر به شرط وجود اولاد: ماده904 قانون مدنی

حالت انفراد

پدر تمام ترکه را می برد  به قرابت: ماده906 قانون مدنی

مادر تمام ترکه را می برد ، بفرض و  به عنوان رد ماده: 906 قانون مدنی

پدر  تمام ترکه را می برد  بقرابت : ماده907 قانون مدنی

دختر تمام ترکه را می برد  بفرض بقرابت : ماده907 قانون مدنی

ابوین

1.در صورتیکه مادر حاجب داشته باشد  مادربفرض و ابی بقرابت ماده 906 قانون مدنی

2.در صورتیکه مادر حاجب نداشته باشد مادربفرض و پدر بقرابت ماده 906 قانون مدنی

سهم الارث طبقه اولی :

اولاد:

1.ذکور  تمام ترکه بالتساوی ، ماده907 قانون مدنی

2. اناث تمام ترکه را می برند = بفرض و بقرابت ماده907 قانون مدنی

3.ذکور و اناث  وللذکر مثل خط الانثیین = تمام ترکه با رعایت قاعده ماده907 قانون مدنی

پدر و اولاد :

1. پدر با یک دختر پدر و دختر  و بقیه به نسبت فرض تقسیم می شود ماده908 قانون مدنی

2.پدر با چند دختر  پدر و دخترها  به تساوی و بقیه به نسبت فرض تقسیم می شود ماده 909 قانون مدنی

3.پدر با اولاد پدر و بقیه بین اولاد با رعایت قاعده . ماده906 قانون مدنی

مادر و اولاد :

1. مادر و یک دختر مادرو دخترو بقیه به نسبت فرض تقسیم می شود ماده908 قانون مدنی
2. مادر و چند دختر مادر و دخترها و بقیه به نسبت فرض ماده909 قانون مدنی

3.مادر با اولاد مادرو بقیه بین اولاد با رعایت قاعده ماده906 قانون مدنی

ابوین و اولاد :

1.ابوین یا یک دختر  پدر و مادر هریک و دختر  و بقیه به نسبت فرض تقسیم می شود

مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد . ماده908 قانون مدنی

2.ابوین با چند دختر مادرو پدر و دخترها به التساوی، ماده909 قانون مدنی

3. ابوین با اولاد مادر و پدر  و بقیه بین اولاد با رعایت قاعده.

سهم الارث خنثی :

1.در صورتیکه علائم رجولیت غالب باشد  سهم الارث یک پسر را می برد .ماده 939 قانون مدنی

2.در صورتیکه علائم اناثیت غالب باشد  سهم الارث یک دختر را می برد ماده939 قانون مدنی

3. در صورتیکه علائمی نباشد نصف مجموع سهم یک دختر و یک پسر ماده939 قانون مدنی

میراث زوج و زوجه :

زوج :

1.زوج با اولاد  بفرض می برد. مواد913 و 941 قانون مدنی

2.زوج بدون اولاد  تمام ترکه را می برد، ماده927 و ماده941 قانون مدنی

3.زوج بدون و ارث دیگر تمام ترکه را می برد ماده949 قانون مدنی

زوجه :

1. زوجه با اولاد از منقول و قیمت ابنیه و اشجار ، ماده927 و 941 قانون مدنی

2.زوج بدون اولاد  از منقول و قیمت ابنیه و اشجار، ماده927 و 941 قانون مدنی

3. 3. زوجه با بودن و ارث دیگر از منقول و قیمت ابنیه و اشجار و بقیه متعلق به حاکم است مواد866 و 949 قانون مدنی

همنچنین بیشتر بخوانید :

بررسی جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران(قسمت دوم)

بررسی جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران(قسمت سوم)

بررسی جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران(قسمت چهارم)

بررسی جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران(قسمت پنجم)

بررسی جایگاه نهاد ارث و تعیین صاحبان حق ارث و صاحبان فرض در نظام حقوقی ایران(قسمت ششم)