بزه دیدگی و آثار ناشی از آن (قسمت دوم)

ب – جرائم بر علیه اموال:

از جمله جرائمی که در کلیه اجتماعات گذشته و حال به طور نسبی وجود دارد جرائم بر علیه اموال است که با توجه به محیط زندگی مردم میزان و نوع آن در هر اجتماعی نسبت به اجتماع دیگر متفاوت می باشد یکی از جرائم  مهم که بر علیه اموال انجام می گیرد سرقت است که نسبت به سایر جرائم در بین اطفال و نوجوانان بیشتر می افتد .

سرقت که عبارت از ربودن مال غیر به قصد تملک است به صورتهای گوناگون انجام می گیرد مسئله سرقت در سنین 13 سالگی در بین نوجوانان از اهمیت خاصی برخوردار است جرم شناسان و روانشناسان معتقدند که باید در این دوران روشهای اصلاحی و تربیتی و یا درمانی خاص را در مورد مرتکبین به سرقت مورد اجرا در آورد که در صورت عدم توجه با این مسئله با تکرار جرم این افراد جزء سارقین حرفه ای در خواهند آمد .

همچنین اشیاء و اموالی که مورد سرقت اطفال و نوجوانان قرار می گیرد با توجه به سن و مقتضیات زمان و مکان ، اوضاع اقتصادی و اجتماعی متفاوت است مثلا در زمان جنگ اطفال و جوانان بیشتر برای رفع گرسنگی و حفظ حیات البسه و موارد خوراکی می ربایند و روزهای صلح با توجه به پیشرفت تمدن موقعیت هر منطقه بیشتر اشیائی مانند وسایلی تفننی ، تجملی و اسباب بازی را مورد دستبرد قرار می دهند .

جیب بری اطفال و نوجوانان یکی از مسائل مهم بزهکاری است غالبا پس از تعلیم توسط سارقین حرفه ای اقدام می کند ، کیف قاپی یکی از انواع سرقتهایی است که توسط نوجوانان انجام می شود که در سالهای اخیر رواج فراوان یافته است که پس از ربودن کیف به سرعت از محل فرار می کنند و شاید بهترین نوع سرقت برای مجرمین همین کیف قاپی باشد .

– تخریب و ایجاد ضرر و زیان:

جرائم ارتکابی بزرگسالان بر ضد اموال با جرائمی که اطفال و نوجوان بر ضد اموال انجام می دهند بسیار متفاوت است بزرگسالان اصئلا کلاهبرداری خیانت در امانت ، صدور چک بلامحل و… انجام می دهند اما جرائمی که اطفال و نوجوانان مرتکب می شوند و وارد آوردن ضرر و زیان و ایجاد خسارت مالی نام دارد که امروزه یکی از مسائل حاد جوامع به شمار می رود و اغلب در اکثر کشورها کودکان با شکستن روشنائی معابر و جاده ها اماکن عمومی و شکستن صندلی پارکهای عمومی و شیشه درب پنجره و وارد ساختن خسارت به علائم راهنمایی و رانندگی و خشانداختن به وسایل نقلیه و پاره کردن روکش صندلی ها می باشد که معمولا بروز جنین جرائمی کسب لذت و تفریح و خوشگذرانی می باشد که اصول و قواعد اخلاقی را زیر پا گذاشته و به طور ناخودآگاه می خواهند انتقام خود را از جامعه ای که آنان را در قید و بند مقررات قانونی قرار داده بگیرند .

ضرر و زیان ایجاد خسارت مالی یکی از جرائمی است که بیشتر در بین پسران شهر نشین رایج است و دختران شهر نشین و پسران روستا نشین به ندرت مرتکب چنین جرائمی می گردند .

پ – جرائم بر ضد نظم عمومی جامعه:

در هر اجتماعی آداب و رسوم و سنن و معتقدات اخلاقی و مذهبی ، وضع اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی خاصی وجود دارد که دارای اصول و قواعد می باشد که اگر فردی از افراد  جامعه ، اصول و قواعد مزبور را مراعات ننموده و بخواهد نظم عمومی جامعه را مختل نماید جرم محسوب و قابل تعقیب و مجازات می باشد از جمله مهمترین جرائمی که باعث مختل نمودن نظم عمومی جامعه می شود عبارتند از جرائم انحرافات جنسی و اعمال منافی عفت اعتیاد به مواد مخدر و توزیع آن ، ولگردی و گدائی و حرائم منکراتی است.
تعریف جرائم ضد عفت و اخلاقی عمومی به اقتصادی زمان و مکان فرق می کند و هر عمل ممکن در مکان و زمان معین جرم و در مکان و زمان دیگر جرم نباشد .

در جمهوری اسلامی ایران طبق ماده 638 قانون مجازات اسلامی تعزیرات هر کسی علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل تا 74 ضربه شلاق محکوم می گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس عمل دارای کیفر نمی باشد ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید فقط تا 74 ضربه شلاق محکوم می گردد.

– مسئولیت کیفری بزهکار:

مسئولیت کیفری عبارت است از التزام شخص متخلف به پاسخگویی آثار و نتایج زیانبار فردی و اجتماعی جرمی که انجام داده است.
اصولاً هر شخصی در قبال جامعه مسئول است و باید پاسخگوی اعمال و رفتار خود باشد لیکن به صرف ارتکاب جرم نمی‌توان بار مسئولیت را به یکباره بر دوش مقصر‌ انداخت بلکه پیش از آن باید او را سزاوار تحمل این بار سنگین دانست. توانایی پذیرفتن بار تقصیر را در اصطلاح حقوقدانان قابلیت انتساب می‌نامند و آن را برخورداری فاعل از قدرت ادراک و اختیار تعریف کرده‌اند؛ از جمله سبب‌های دیگری که مانع از تحقق جرم می‌شود حکم به اباحه‌ی فعل (مثل امر آمر قانونی) و اسباب رافع مسئولیت است.
اسباب اباحه (یا جهات مشروعیت) عموماً کیفیاتی عینی و خارجی‌اند و علاوه بر مباشر در حق شرکا و معاونان نیز مؤثر است ولی اسباب رافع مسئولیت کیفری شخصی و درونی هستند. اسباب رافع مسئولیت کیفری عبارتند از: جنون، اجبار و اکراه، اشتباه و صغر.

– هزینه های تحمیلی بر بزه دیده :

بزه دیدگان ممکن است هزینه‌های زیر را متحمل شوند، تعمیر یا عوض نمودن اموال، به کارگیری تدابیر امنیتی، دسترسی به خدمات بهداشتی، مشارکت در فرایند عدالت کیفر، گرفتن مشاوره‌های حقوقی، روانپزشکی، گرفتن مرخصی کاری یا متوقف نمودن دیگر فعالیت‌های در آمد زا. جرم می‌تواند در بلند مدت بر اشتغال بزه دیده تاثیر نامطلوب بگذارد. ممکن است بزه دیده بازگشت به کار را امکان ناپذیر بیابدیا عملکرد کاری بزه دیدگان در نتیجه تنزل مقام، از دست دادن حقوق و اخراج احتمالی به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار گیرد. بزه دیدگی در بازار بر حسب نوع جرایم ارتکابی، می‌تواند دارای آثار جسمی در جرایمی چون ضرب و شتم و آثار حیثیتی و عاطفی در جرایمی چون مزاحمت برای بانوان و اطفال و همچنین آثار عمیق اقتصادی و روانی در جرایم مالی همانند سرقت، جیب بری، کیف قاپی، فروش کالای قاچاق و مسروقه باشد. آثار اقتصادی جرایم مالی ارتکابی در بازار و مراکز تجاری علاوه بر تبعات منفی و مخرب آن بر بزه دیده بالفعل (مثلاً خریداری که بزه دیده جیب بری گشته، یا فروشنده‌ای که بزه دیده سرقت از مغازه اش گردیده) و تزلزل در امنیت اقتصادی، می‌تواند بر اقتصاد کلان جامعه نیز آثار سوء و نامطلوبی را داشته باشد.
درباره بزه دیدگی «بنگاه تجاری»‌‌ ‌اثبات علت خسارت‌های تجاری در بسیاری از موارد مشکل ساز است. برای نمونه «کاهش» موجودی و انبار می‌تواند ناشی از سرقت از فروشگاه، سرقت از سوی کارکنان، صورت حساب‌های متقلبانه یا «بایگانی» ضعیف باشد. ولی ناکامی تجاری به دلیل ارتکاب جرم ازرهگذر ازدست دادن یک منبع اشتغال و مالیات بر درآمد، به اجتماع آسیب می‌رساند که این مسئله به «آسیب کل اجتماع» منجر می‌شود. منابع کمک به بنگاههای تجاری بزه دیده می‌تواند وام‌ها و یارانه‌های دولتی و نیز بیمه‌های دولتی و خصوصی را شامل شود.‌

همچنین بخوانید:

قسمت اول بزه دیدگی و آثار ناشی از آن