نحوه عزل مدیر شرکت سهامی به لحاظ ورشکسته شدن شرکت سهامی خاص در نظام حقوق تجارت ایران

مدیرعامل شرکت سهامی خاص

فردی که توسط هیات مدیره برای مدت مشخص و با حقوق مشخص به این سمت انتخاب می‌شود.

مدیرعامل نمی‌تواند همزمان رئیس هیات مدیره شرکت نیز باشد مگر اینکه سه چهارم آرای مجمع عمومی را داشته باشد.

مدیرعامل می‌بایست شخصی حقیقی باشد و لزومی ندارد که جزء سهامداران شرکت نیز باشد.

هیات مدیره این اختیار را دارد که به جای یک «مدیر عامل»، چند نفر را به عنوان «هیات عامل» انتخاب نماید.

مدیرعامل شرکت همزمان نمی‌تواند مدیرعامل شرکتی دیگر نیز باشد و همچنین برخی اشخاص مانند افراد ورشکسته، محکومین و افراد مجنون اجازه‌ی تصدی این سمت را ندارند.

انتخاب مدیر عامل

انتخاب مدیرعامل باید به طور رسمی و عمومی انجام شود و لازم است پس از تشکیل جلسه هیات مدیره و تکمیل صورتجلسه، این موضوع به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام و پس از ثبت، در روزنامه رسمی آگهی شود.

اختیارات مدیر عامل

مدیرعامل شرکت به طور خلاصه نماینده‌ی رسمی شرکت به حساب می‌آید. مدیرعامل حق امضای قراردادها و ایجاد تعهدات برای شرکت را دارا است. همچنین مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر، از طرف هیات مدیره و سهامداران در بسیاری موارد صاحب اختیار است.

تخلفات مدیرعامل

مدیرعامل بر اساس اختیاراتی که دارد ممکن است برخی فعالیت‌ها که از نظر هیات مدیره یا مجمع عمومی شرکت مورد تایید نبوده است را به انجام برساند. در این صورت تعهدات و فعالیت‌های انجام شده توسط مدیرعامل در مقابل اشخاص ثالث معتبر هستند ولی مسئولیت پاسخگویی به سهامداران و جبران خسارت‌های احتمالی به شرکت بر عهده مدیرعامل و هیات مدیره خواهد بود.

علاوه بر موارد فوق، انجام برخی فعالیت‌ها و سوء‌استفاده از اختیارات مدیرعامل ممکن است عواقب کیفری به همراه داشته باشد. برای مثال چنانچه مدیرعامل با سوء‌استفاده از اعتبار شرکت فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی انجام دهد، یا هنگامی که به شکلی مانع فعالیت بازرس شرکت شود.

تغییر اختیارات و مسئولیت‌های مدیرعامل

هیات مدیره ممکن است برخی مسئولیت‌ها و اختیارات مدیرعامل را محدود یا توسعه دهند. این موارد می‌بایست در صورتجلسه جلسات نوشته و ثبت شوند تا اشخاص ثالث بتوانند از آن آگاهی پیدا کنند.

قائم مقام یا معاون مدیرعامل

ممکن است هیات مدیره برخی مسئولیت‌ها و اختیارات مدیرعامل را به فردی دیگر به عنوان معاون یا قائم مقام مدیرعامل بدهند. شرح این موارد نیز لازم است تا به صورت دقیق مشخص و ثبت شده باشند.

مدت فعالیت مدیرعامل

با توجه به اینکه مدیرعامل توسط هیات مدیره انتخاب می‌شود و دوره‌های مدیران در هیات مدیره دو سال است، مدت فعالیت مدیرعامل نیز حداکثر دو سال است. البته محدودیتی در تمدید دوره‌ی مدیریت مدیران و مدیر عامل وجود ندارد.

مهم ترین اختیارات و وظایف مدیر عامل

-تلاش برای حفظ اموال، دارایی ها و مدارک و اسناد مربوط به شرکت

-مباشرت و یا نظارت در تنظیم درست و صحیح دفاتر قانونی مربوط به شرکت

-کنترل حساب ها و بررسی مداوم آن ها

-انجام امور مربوط به گردش عادی شرکت، اموری مانند تهیه لوازم و…

-تهیه و تنظیم ترازنامه و نیز حساب سود و زیان و تحویل دادن آن به هیات مدیره

-انجام اموری مانند استخدام کارمند، نظارت بر کار ان ها، تشویق و تنبیه ایشان در موارد لازم و در صورت لزوم اخراج کارمندان و جذب نیروی جدید

-نظارت بر هزینه های شرکت و مراقبت از اموال

-طرح و اقامه دعاوی مربوط به شرکت و نیز دفاع از شرکت به صورت شخصی یا توسط نماینده و وکیل

-پیگیری قراردادهای میان شرکت و دیگران، نظارت بر انجام صحیح این قراردادها و حفظ منافع شرکت در حین اجرا

-اجرای تصمیمات و مصوبه های هیات مدیره و مجامع عمومی- نظارت بر رعایت قانون و نیز اجرای صحیح اساسنامه و آیین نامه ها – نظارت بر مصوبات هیات مدیره و مجامع عمومی

-شرکت در جلسات هیات مدیره بدون داشتن حق رای و دعوت از هیات مدیره برای تشکیل جلسه ( در مواقع خاص و با داشتن اجازه از طرف رئیس هیات مدیره)

اعتبار عملیاتی در مورد اشخاص ثالث

عزل مدیرعامل

همان طور که نصب مدیرعامل بر عهده هیات مدیره شرکت است، عزل او هم می‌تواند پیش از رسیدن به مهلت مقرر، توسط هیات مدیره به انجام برسد.

اما در مورد عزل مدیر یا مدیران تصفیه باید گفت که اگر مدیر یا مدیران تصفیه توسط مجمع عمومی فوق العاده یا دادگاه انتخاب شده باشند، حسب مورد ، توسط مرجع مربوطه قابل عزل خواهد بود(مواد 215 و 216 قانون تجارت)

اما در مورد استعفا ،فوت ،حجر یا ورشکستگی مدیرتصفیه با عنایت به مواد (230، 231قانون تجارت ) به شرح زیر اقدام می شود:

–   در صورتی که مدیر تصفیه قصد استعفا از سمت خود را داشته باشد موظف است مجمع عمومی عادی سهامداران شرکت را جهت اعلام استعفای خود و تعیین جانشین دعوت کند. حال اگر مجمع عمومی عادی مذکور تشکیل نشود یا نتوانند مدیر تصفیه جدیدی را انتخاب نماید و نیز هرگاه مدیر تصفیه توسط دادگاه تعیین شده باشد مدیر تصفیه باید قصد استعفای خود را به دادگاه اعلام کرده ،تعیین مدیرتصفیه جدید را از دادگاه بخواهد. در هرصورت هنگامی که مدیرتصفیه به ترتیب مذکور در فوق انتخاب نشده و مراتب ظرف 5 روز از اتخاذ تصمیمبه مرجع ثبت شرکت ها جهت ثبت و آگهی در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار شرکت اعلام و آگهی نشده باشد استعفای او کان لم یکن ئخواهد بود.

–  در صورت فوت یا حجر یا ورشکستگی مدیر تصفیه هرگاه مدیران تصفیه متعدد باشند و مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشد مدیر یا مدیران تصفیه باقی مانده باید مجمع عمومی عادی شرکت را برای انتخاب جانشین مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکستهمتوفی یا محجور یا ورشکسته را انتخاب نماید یا در صورتی که مدیرتصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته توسط دادگاه تعیین شده باشد، مدیر یا مدیران دعوت کند، حال اگر مجمع عمومی عادی تشکیل نشود یا انتخاب جانشین مدیرتصفیه متومدیر یا مدیران باقی مانده باید تعیین جانشینی مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته را از دادگاه بخواهد.

–   در صورتی که مدیر تصفیه فرد واحدی باشد درصورت فوت یا حجر یا ورشکستگی او اگر مدیر تصفیه توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشد هر ذینفع می تواند از مرجع ثبت شرکت ها بخواهدکه مجمع عمومی عادی مزبور تشکیل نشود یا نتواند جانشین مدیر تصفیه را انتخاب نماید یا درصورتی که مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته توسط دادگاه تعیین شده باشد هر ذینفع می تواند تعیین جانشین او را از دادگاه درخواست نماید.

برای دوره تصفیه ممکن است به موجب اساسنامه یا به تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام یک یا چند ناظر تعیین شود تا به عملیت مدیران تصفیه رسیدگی کرده ، گزارش خود را به مجمع عمومی عادی سهامداران تقدیم کنند. به نظر می رسد طول مدت تصفیه ، ناظر همان نقش بازرس حساب را در کنترل اعمال مدیر یا مدیران تصفیه بر عهده دارد.

دلایل مشکلات مالی

مشكلات مالي اغلب شرکت ها در نتيجه عوامل زیادی ممکن است رخ دهد  و در نهايت منجر به واقعه‌اي مي شوند كه موجبات شكست را فراهم مي‌آورد. عامل عمده و اساسي شكست ممكن است از شواهد در دست اصلاً قابل تشخيص نباشد. بعضي‌ها عوامل شكست و ناكامي را از ديدگاه بستانكاران مطرح مي‌كنند. چنانچه مالكان بدهكار در رابطه با عوامل اساسي شكست مورد مصاحبه واقع مي‌شدند، بدون شك پاسخ هاي مختلفي ارائه مي‌شد. فقدان سرمايه در فهرست علل شكست بدهكاران احتمالاً از ميزان بالايي برخوردار مي‌بود و عدم توانايي به ندرت مورد قبول واقع مي‌شود.حال ممکن است در حالت های زیر شرکت ورشکسته شود :

واخواست سفته علیه تاجر و رسید چک بلامحل و برگشتی

فروختن دارایی شرکت به بهای پایین

حوادثی مانند آتش سوزی، زلزله و … که موجب از بین رفتن بخش اعظمی از مال تاجر شود

تعطیلی و بسته شدن محل تجارت

صدور اجراییه ‌های مختلف بر علیه فرد تاجر یا شرکت تجاری

عدم توانایی در پرداخت وام

اقرار خود  تاجر و گزارش حسابرس

طبق ماده 141 لا‌یحه اصلا‌حیه قسمتی از قانون تجارت مصوب سال 1347 وظایف شرکت در صورت ورشکستگی به شرح زیر بیان شده است:

اگر براثر زیان های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود، هیئت مدیره مکلف است بلا‌فاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلا‌ل یا بقای شرکت مورد شور و رای واقع شود. هرگاه مجمع مزبور رای به انحلا‌ل شرکت ندهد باید در همان جلسه  سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد. در صورتی که هیئت مدیره به دعوت مجمع عمومی فوق‌العاده مبادرت نکند و یا مجمعی که دعوت می‌شود نتواند مطابق مقررات قانونی منعقد گردد هر ذینفع می‌تواند انحلا‌ل شرکت را از دادگاه صلا‌حیتدار درخواست کند.

طبق قانون تجارت، شرکت ورشکسته شرکتی است که دارای زیان انباشته حداقل به میزان نصف کل سرمایه شرکت باشد. در این صورت می‌باید مجمع عمومی فوق‌العاده تشکیل و در مورد انحلا‌ل یا ادامه فعالیت شرکت تصمیم گیری شود. بنابراین قانون ، حمایت اندکی از ذینفعان و بخصوص اعتباردهندگان می‌کند و شرکت را در مورد بقا یا انحلا‌ل مخیر می‌داند، در حالی‌که ممکن است کل سرمایه آنها براثر این تصمیم گیری از دست برود. از طرف دیگر حتی تعریف ورشکستگی شرکت هم مبتنی بر منافع سهامداران بوده و معیار را زیان انباشته و سرمایه اسمی می‌داند. قدرت پرداخت دیون شرکت به عنوان معیاری که برای تعیین وضع مالی شرکت و تداوم فعالیت آن نقش کلیدی را داراست، در قانون درنظر گرفته نشده است.

نحوه تغییر و عزل مدیر عامل شرکت سهامی خاص

هیات مدیره شرکت های سهامی در مورد انتخاب، تغییر یا عزل مدیر عامل تصمیم می گیرد. در این جا اعضای هیات مدیره برای اداره امور شرکت اختیار تام دارند، در حالی که ان ها اختیارات مدیر عامل را تعیین می کنند. مدیر عامل به جز اختیاراتی که برایش معین می شود حق اقدام دیگری ندارد. با توجه به اختیاراتی که هیات مدیره به مدیر عامل می دهد، او نماینده شرکت است و حق امضاء برای پیشبرد امور دارد

ابتدا باید صورتجلسه مربوطه تنظیم شود. اعضای هیات مدیره باید صورتجلسه را امضاء کنند. پس از آن ادامه مراحل با ارسال مدارک به اداره ثبت شرکت و انتشار آگهی انجام می شود.

اگر برای شروع فعالیت های تجاری خود عجله دارید و نمیخواهید زمان برای انجام مراحل ثبت بگذارید و در زمان صرفه جویی کنید با مشاوران و کارشناسان ثبتی وکیل تیک همراه شویدتا کارشناسان ما  امور ثبتی تان را به نحو احسنت به پایان برسانند .

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید