بررسی مرور زمان در نظام حقوق کیفری

مرور زمان در امور کیفری :

منظور از مرور زمان کیفری، گذشتن و سپری شدن مدتی است که پس از آن مدت یک جرم در مرجع صالح حسب مورد دیگر قابل تعقیب نیست یا اینکه رسیدگی نمی شود یا اینکه حکم صادره در صورتی که حکم صادر شده باشد اجرا نخواهد شد. به همین جهت مرور زمان یکی از موارد سقوط مجازات در نظر گرفته شده است مواد ۱۰۵ تا ۱۱۳ قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به امر مرور زمان پرداخته است. نکته ای دیگری که لازم است به آن اشاره شود این است که مرور زمان در جرایم تعزیری جریان دارد و در جرائم مستوجب حد، قصاص و دیه پذیرفته نیست.

نکته: مرور زمان در جرائم قابل گذشت جریان دارد نه غیر قابل گذشت. جرائمی قابل گذشت در ماده ۱۰۴ نامبرده شده اند‌.

• جرائمی مثل جعل و تزویر در اسناد و نوشته های غیر رسمی (ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص (ماده ۵۹۶ قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• توهین ساده ( ماده 608 قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• توهین به کارمندان دولت( توهین مشدد) ( ماده609 قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• سقط جنین با واسطه آزار زن حامله (ماده ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• تدلیس در نکاح( ماده 647 قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• خیانت در امانت، ( ماده 674قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)
• افترا، ( ماده 697قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات)

مرور زمان شکایت به این معناست که شخصی که علیه وی جرم قابل گذشتی انجام شده و از وقوع آن اطلاع یافته تا یک سال فرصت دارد شکایت کند و اگر در ظرف این یک سال شکایتی مطرح نکرد؛ دیگر نمی تواند شکایت کند و حق شکایت کیفری وی ساقط می شود.

نکته: طبق ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی ؛ اگر شخص شاکی به دلیلی مثل در تحت سلطه بودن متهم نتواند شکایت کند آن یک سال از تاریخ رفع مانع محسوب می شود همچنین است اگر نتواند به دلیلی خارج از اراده شکایت کند. مهلت یک سال از تاریخی محسوب می شود که مانع برطرف شود.هرگاه متضرر از جرم قبل از انقضای مدت مذکور فوت کند و دلیلی بر صرفنظر وی از طرح شکایت نباشد هر یک از ورثه وی در مهلت شش ماه از تاریخ وفات حق شکایت دارد.

چه جرائمی مشمول مرور زمان نیستند؟

جرائم ذیل مشمول مرور زمان تعقیب، صدور حکم و اجرای مجازات نمی شوند:

• جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور.
• جرائم اقتصادی شامل کلاهبرداری و جرائم .
• جرائم موضوع قانون مبارزه با مواد مخدر.

نکته: مطالبات و دعاوی بر اساس نوع و موضوع شکایت و مطالبات، دارای مرور زمان های مختلف می‌باشند و نسبت به نوع و موضوع، چند ماه تا چند سال، شامل قاعده مرور زمان می‌گردند. لذا شناسایی مبدأ شروع مرور زمان بسیار مهم می‌باشد.

نکته: قاعده کلی آن است که مرور زمان از تاریخی شروع می‌شود که صاحب حق، خود را مستحق میداند.

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید