توسط 
نهاد ناظر و انواع آن (قسمت دوم)
– انواع ناظر در وصیت :
ناظر با توجه به حدود اختیاراتش به دو نوع تقسییم می‌شود:
الف) ناظراطلاعی
در اعمال وصی نظارت می‌کند تا در حدود وصیت عمل شود. چنانچه متوجه شود وصی برخلاف وصیت عمل می‌کند می‌تواند به وصی اعتراض کند. اگر وصی تسلیم نشد و همچنان برخلاف وصیت عمل نمود ناظر می‌تواند به دادگاه شکایت کند و درخواست برکناری (انعزال) او را کند.
ب) ناظر استصوابی
به کسی گفته می‌شود که وصی باید کلیه کارها را با مشورت او انجام دهد. بنابراین قبل ازاینکه وصی اقدام به عملی کند باید با او مشورت و موافقت را کسب کند. ولی پس ازاینکه ناظر موافقت با انجام آن عمل کرد وصی می‌تواند مستقلاَ امر مورد وصایت را انجام دهد و ناظر در مرحله‌ی اجرا حق دخالت ندارد.
– نظارت بر وقف:
– نظارت اطلاعي:
و آن آگاه شدن بر امور مربوط به موقوفات از عايدات و مصارف آن مي‌باشد و بدين جهت متولّي بايد عمليات خود را به اطلاع ناظر برساند ولي لازم نيست که در امور موقوفه با او شور نمايد و تصميم مشترک اتخاذ کنند و هرگاه ناظر، امري را که متولّي انجام داده است، بر خلاف ترتيب معينه در وقفنامه بداند، مي‌تواند آن را اعلام دارد و در صورتي که متولّي تسليم نگردد، ناظر مي‌تواند به دادگاه مراجعه و متولّي را وادار به متابعت از مندرجات وقفنامه بنمايد و هرگاه خسارتي از عمل متولّي، متوجه موقوفه يا موقوف‌عليهم گرديده، متولّي مسئول آن خواهد بود.
– نظارت استصوابي:
اظهار نظر در امور مربوط به موقوفه قبل از انجام آن است. در صورتي که موقوفه ناظر استصوابي داشته باشد، متولّي بايد قبل از اقدام به هر عملي در امور موقوفه جلب نظر ناظر را بنمايد و در صورت موافقت و تصويب ناظر، متولّي آن را انجام خواهد داد و متولّي بدون تصويب ناظر نمي‌تواند اقدام به امري بنمايد. ناظر استصوابي مانند متولّي است و در اخذ کليه تصميمات با متولّي شريک خواهد بود، ولي اجراي تصميمات منحصراً با متولّي مي‌باشد.
در همين ارتباط ماده 78 قانون مدني چنين بيان مي‌دارد: «واقف مي‌تواند بر متولّي ناظر قرار دهد که اعمال متولّي به تصويب يا اطلاع او باشد». به‌عنوان مثال مي‌توان گفت ناظر اطلاعي مانند بازرس شرکت ها و مؤسسه‌ها و ناظر استصوابي به‌منزله عضو هيأت مديره در برابر مدير‌عامل (متولّي) است. اگر از مفاد وقفنامه معلوم نشود که نظارت اطلاعي است يا استصوابي. «نظارت استصوابي آن است که اقدامات متولّي با تصويب قبلي ناظر صورت گيرد و نظارت اطلاعي آن است که اقدامات متولّي فقط به اطلاع ناظر برسد و در مواردي که طبق قانون و آيين‌نامه نظارت سازمان پيش‌بيني شده، اين نظارت استصوابي است»
– ناظر تصفیه:
نظارت بر تصفیه ، در حقیقت همان کارکرد نهاد بازرسی و کنترل کننده شرکت در دوره فعالیت است .عضو ناظر و مدیر تصفیه به منظور اقدامات تامینی به دعوت بستانكاران و بدهكاران ورشكسته اداره اموال و وصول مطالبات ورشكسته فروش اموال ورشكسته تقسیم دارائی ورشكسته بین بستانكاران و بالاخره اعلام خاتمه ورشكستگی اقدام می نمایند
با توجه به ماده 427 قانون تجارت در حکمی که به موجب آن ورشکستگی تاجر اعلان می‌شود محکمه یک نفر را به سمت عضو ناظر معین خواهد کرد.
نکته: عضو ناظر مکلف است به نظارت در اداره امور راجعه به ورشکستگی و سرعت جریان آن است.
برابر ماده ٤٣٤ قانون تجارت دادگاه به عضو ناظر ماموریت می دهد كه از كلیه اموال تاجر ورشكسته فورا صورت برداری نماید و این صورت برداری علی اقاعده باید در یك روز انجام شود چنانچه به نظر عضو ناظر مدت صورت برداری از دارائی تاجر متجاوز از یك روز باشد عضو ناظر اقدام به مهر وموم اموال تاجر می نماید.درمهر و موم اموال تاجر ورشكسته عضو ناظر به ترتیب انبارها حجره ها صندوق اسناد دفاتر نوشته ها اسباب و اثاثیه تجارتخانه و منزل تاجر را مهر و موم خواهد نمود(ماده ٤٣٨ قانون تجارت) اگر شركت ورشكسته تضامنی نسبی یا مختلط باشد اموال شخصی شركا ضامن مهر وموم نخواهد شد مگر اینكه حكم ورشكستگی شركا نیز به موجب حكم جداگانه یا ضمن حكم ورشكستگی شركا نیز به موجب حكم جداگانه یا ضمن حكم ورشكستگی شركت صادر شده باشد.
البسه و اثاثیه و اسبابی كه برای حوائج ضروری تاجر ورشكسته و خانواده او لازم هستند اشیائی كه ممكن از قریبا ضایع شود و یا كسر قیمت حاصل نمایند واشیائی كه برای به كارانداختن سرمایه تاجر ورشكسته واستفاده از آن لازم است در صورتی كه توقیف آنها موجب خسارت طلبكاران باشد از مهر و موم مستثنی هستند.
همچنین بخوانید:
نظرات