عقد صلح و آثار ناشی از آن (قسمت سوم)

– صلح در دادگاه:

صلحی كه در دادگاه و یا شوراهای حل اختلاف انجام شود ( كه از نظر اجرا مانند حكم دادگاه است) مفاد این صلح نسبت به طرفین و وراث و قائم مقام قانونی آن ها نافذ و معتبر است و چنین صلحی مانند احكام دادگستری به اجرا گذاشته می شود و اگر صلحی به موجب سند رسمی انجام شود موجب ختم رسیدگی در دادگاه بوده و مقررات راجع به اجرای مفاد اسناد لازم الاجرا در مورد آن جاری خواهد شد.چنانچه كسی مالی را با عقد صلح تملیك كند و بعد معلوم شود كه مال در زمان وقوع صلح از بین رفته بوده چنین صلحی باطل است. همچنین اگر درمورد اختلاف در حضانت كودكی صلح و بعداً معلوم شود كه اساساً طفل در زمان وقوع عقد صلح فوت كرده چنین صلحی باطل است.حقی كه در اثر وقوع جرم ایجاد می شود را نیز می توان صلح كرد.به عنوان مثال اگر تصادفی واقع و ضرری متوجه شخص شود می توان مطالبه خسارت ناشی از تصادف را صلح كرد اما باید جرمی وقوع یابد تا صلح واقع شود و نمی توان آثار احتمالی جرمی كه هنوز واقع نشده است را صلح کرد.

-انواع صلح نامه:

1. صلح نامه‌ها از نظر موضوع :

صلح نامه‌ها از نظر موضوع به دو نوع می‌شوند:

الف – صلح نامه توافق و سازش:

یکی از انواع صلح نامه ، صلح نامه‌ای است که به منظور حل اختلاف میان دو یا چند شخص تنظیم و امضاء میشود.به عبارت دیگر، گاهی طرف‌های یک دعوا به جای مراجعه به دادگاه و سپری کردن مسیر دشوار و طولانی رسیدگی، دور هم جمع می‌شوند و برای حل اختلافات‌شان به توافق‌های دو با چند طرفه میرسند.توافق‌های انجام شده را روی کاغذ میبرند و به صورت حساب شده و بر مبنای اصول و قواعد حقوقی آن را تنظیم و امضاء میکنند.کاغذ یا کاغذهایی که به امضا رسیده است صلح نامه نام دارد.اما صلح نامه توافق و سازش ، فقط یکی از انواع صلح نامه است.نوع دیگر صلحنامه ، صلح نامه‌ای است که به عنوان جایگزینی برای سایر قراردادهای موجود در قانون مورد استفاده قرار میگیرد.

ب – صلح نامه جایگزین قراردادهای دیگر:

ممکن است به جای استفاده از قراردادهای خرید و فروش ، قرارداد قرض ، قرارداد هدیه و … که در قانون شرایط خاصی برای تنظیم و امضای هریک از این قراردادها تعیین شده است از صلحنامه استفاده گردد.وقتی شما از صلحنامه جایگزین قرارداد ها استفاده میکنید، دیگر مجبور به رعایت شرایط قانونی مربوط به آن قرارداد نیستید.

برای روشن‌تر شدن موضوع به مثال زیر توجه کنید:

به عنوان مثال، قانون در خصوص قرارداد بیع ( خرید و فروش ) هر مالی شرایطی را تعیین کرده است که رعایت آن‌ها الزامی است.مثلاً به فروشنده اجازه داده است که در صورت پرداخت نکردن ارزش مال توسط خریدار ، بتواند از دادن مال موضوع معامله خودداری کند.

تا زمانی که پول خود را به طور کامل دریافت کند.در علم حقوق به چنین حقی، حق حبس گفته میشود.به طور مثال خریدار بگوید :موضوع معامله باید زودتر از پرداخت پول از طرف ایشان، توسط فروشنده تحویل داده شود .دادن مال موضوع معامله تنها در صورت پرداخت بخشی از ارزش مال امکان پذیر باشد.

2. صلح نامه از نظر آثار و نتایج:

الف)صلح نامه عمری:

صلح نامه عمری نوعی توافق نامه است که به منظور جلوگیری از اختلاف مورد توجه قرار میگیرد.بر اساس آن، مالکیت املاک ( مانند زمین، خانه و … ) و دارایی ( مانند خودرو ) را برای فردی از جمله نزدیکان یا اشخاص غریبه محفوظ میدارند.اما حق استفاده از آن ملک و دارایی تا زمان حیات شخص انتقال دهنده، برای ایشان یا برای شخص ثالث باقی خواهد ماند.

ب)صلح نامه رقبی:

ممکن است حق استفاده از ملک یا دارایی برای مدت مشخصی از طرف مالک برای شخص دیگری قرار گیرد.در این صورت، با پایان یافتن مدت تعیین شده، این حق نیز خود به خود از بین خواهد رفت.

پ)صلح نامه سکنی:

ممکن است مالک آپارتمان ، خانه یا باغی برای شخصی دیگر، حق سکونت در ملک خود را برای مدت معینی تعیین نماید.به این صلح ، صلح نامه سکنی میگویند.

ت)صلح بلاعوض:

قرارداد صلح می تواند به صورت رایگان تنظیم شود. به این صورت که در مقابل مورد صلح هیچ پولی به مصالح پرداخت نشود.

ث)صلح محاباتی:

صلح محاباتی به قرارداد صلحی گفته می شود که دو عوض آن با هم برابر نبوده و یکی از آنها ناچیز باشد. مثلا صلح یک قطعه زمین در برابر یک شاخ نبات.

ج) صلح معوض :

قبل از پرداختن به این که صلح معوض چیست ، بهتر است برای اشراف بیشتر بر موضوع با انواع  صلح دعاوی آن آشنا شویم . زمانی را در نظر بگیرید که بین دو فرد منازعه و درگیری صورت می گیرد ، در این حالت اطرافیان آن ها سعی در برطرف کردن اختلاف می کنند تا درگیری ها خاتمه یابد ، به این منظور بین آن ها عقد سازش را برقرار می کنند . در آن هدف تنها برطرف کردن اختلاف و برقراری آشتی میان دو طرف دعوا است .

همچنین بخوانید:

قسمت اول عقد صلح و آثار ناشی از آن

قسمت دوم عقد صلح و آثار ناشی از آن

قسمت چهارم عقد صلح و آثار ناشی از آن