توسط 
عقد اشتراک منافع یا جوینت ونچر و آثار ناشی از آن (قسمت اول)
– تعریف جوینت ونچر:
معادل هایی که برای عبارت جوینت ونچردر حقوق ایران است : مشارکت انتفاعی، قرارداد سرمایه گذاری مشترک و تجارت جمعی و …
بنظر در هیچ یک از نظام های حقوقی تعریف صریحی از آن نشده است ولی با توجه به عملکردش می توان تعریف زیر را ارائه داد: جوینت ونچر به همکاری فعالانه دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی با آورده هایی که می تواند مالی و غیر مالی( فناوری و هنر و تکنولوژی و حـقّ بهره‌برداری از اختراع و علامت تجارتی و…) باشد به منظور به سرانجام رساندن یک پروژه تجاری یا هر هدف تجاری، مالی و فنی و … و سهیم شدن در سود و زیان می باشد. جوینت ونچر اطلاق می شود.
انعقاد چنین قراردادی، اشتراک منفعت، حق کنترل برابر و وکالت متقابل برای انجام امور جوینت ونچر را به دنبال دارد. به عبارت دیگر، مفهوم مشارکت انتفاعی را می توان شرکت به مفهوم مدنی آن دانست که برای کسب انتفاع آتی محقق می شود. این نوع همکاری تجاری در سطح جهانی رواج گسترده ای دارد.
وجه افتراق جوینت ونچر با شرکتهای سهامی و قرارداد تامین مالی پروژه در این است که در دو نوع قرارداد اخیرالذکر، سهامداران و شرکت اعطاکننده وام بعد از تامین اعتبار در پروژه دخالت و مشارکتی نمی کنند ولی مشارکت فعالانه عنصر اصلی قرارداد جوینت ونچر می باشد.
– جوینت ونچر در حقوق ایران:
ماده 107 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394 ـ 1390) که در قالب ماده 24 قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور 1396در آمده :
« تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک با مشارکت دو یا چند شخص حقیقی و حقوقی به منظور تسهیل و گسترش فعالیت اقتصادی و تجاری برای یک دوره محدود و براساس قراردادی کتبی پس از ثبت در مرجع ثبت شرکتها در قالب شرکت مدنی و ضوابط و شرایط مربوط به آن و با رعایت موازین اسلامی و اصل منع اضرار به غیر و منع انحصار مجاز است.»
این اصطلاح ” تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک” می تواند با اندکی مسامحه معادل واژگان متداولتری مانند کنسرسیوم و یا جوینت ونچر و یا حتی شرکت مدنی تلقی شود. (حسین خزایی، مفهوم اجمالی مفهوم جوینت ونچر در حقوق آمریکا و حقوق بین الملل)
قانون مدنی از شرکت به عنوان یکی از عقود معین در مواد 571 الی 606 نامبرده است در حالی که در فقه، عقد شرکت در میان عقود معین در فقه تعریف نشده است .
در اینکه شرکت تنها به اداره مال مشاع مرتبط است یا به توافق شرکا در ایجاد اشاعه هم اعتبار می دهد هم در میان فقها و هم حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد.
نظر دکتر کاتوزیان بر این است که عقد شرکت بعنوان مظهر اراده و قصد اطراف آن می تواند هم حالت اشاعه ایجاد کند و هم منعکس کننده توافق آنها در مورد اداره مال مشاع باشد.
– ویژگی های اصلی قرارداد جوینت ونچر:
دو ویژگی اصلی جوینت ونچر، مشارکت فعالانه و اصل حسن نیت می باشد. و ویژگی های دیگر:
- استقلال شخصیت اشخاص حقیقی و حقوقی مشارکت از یکدیگر
- مشارکت در سرمایه گذاری
- مشارکت در تصمیم گیری و نظارت
- تقسیم سود و زیان بر مبنای میزان سرمایه گذاری و مفاد قرارداد:
نکته: قراردادی که به موجب آن هر یک از طرفین مـنفعت جـداگانه‌ای کسب نماید، ولو با فعالیت مشترک، آن قرارداد از نوع جوینت ونچر تلقی نمی شود.
نکته: نتیجه‌ی منطقی تقسیم مـنفعت بـه عـنوان عنصری از عناصرجوینت ونچر، تقسیم ضرر و زیان احتمالی نیز هست.
در خصوص چگونگی تقسیم سود و زیان دو احتمال موجود است:
الف ) قراردادهایی کـه در آن تـقسیم ضـرر و زیان پیش‌بینی شده که در این موارد باید بر اساس قرارداد عمل شود.
ب ) قراردادهایی که آوردهـ‌ی یـک طرف پول و مال و آورده‌ی طرف دیگر کار یا خدمت اوست، که در این مـوارد عـدم النـفع صاحب کار و خدمت، ضرر تلقی خواهد شد.
– وجود شرط عدم رقابت شرکا با جوینت ونچر:
-لزوم هماهنگی پیوسته و همکاری شرکا با یکدیگر
-اهمیت شخصیت شرکا از ابعاد مختلف مانند اعتبار مالی، شهرت تجاری، دارا بودن تکنولوژی خاص و…
-امکان تعیین مدت زمان معین یا نامحدود برای قرارداد
همچنین بخوانید:
قسمت دوم عقد اشتراک منافع یا جوینت ونچر و آثار ناشی از آن
نظرات