توسط 
ماهیت سازمان پزشکی قانونی در نظام حقوقی ایران
-معرفی سازمان پزشکی قانونی:
یکی از سازمان های وابسته به قوه قضاییه سازمان پزشکی قانونی است.مستندا به ماده 1 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی.
سازمان پزشکی قانونی در ایران سازمانی مستقل و زیر نظر رئیس قوه قضائیه می‌باشد و رئیس آن توسط رئیس قوه قضائیه انتخاب می‌شود.
سازمان پزشکی قانونی کشور ، یک سازمان مستقل است که زیر نظر قوه قضاییه فعالیت می کند . این سازمان ، یک سازمان تخصصی است که به کشف حقیقت در وقوع جرائم کمک می کند . این سازمان با استفاده از تجارب و تخصص کارشناسان و هم چنین بهره گیری از فناوری نوین بسیار نقش تاثیر گذاری در استقرار عدالت دارد ؛ به این ترتیب که امروزه با وجود جعل و تقلب های زیاد و پیچیده و گسترده تر شدن مفهوم جرم ، این سازمان با تبحر خود در شاخه های مختلف از جمله پزشکی و استفاده از تکنولوژی و علوم جدید به فرآیند کشف حقیقت که در مواردی بسیار دشوار و سخت است ، کمک می کنند . از این رو در این مقاله به بررسی وظایف سازمان پزشکی قانونی ، خدمات سازمان پزشکی قانونی و آدرس سازمان پزشکی قانونی می پردازیم.
– وظایف سازمان:
وظیفه این سازمان ارائه نظر مشورتی به دادگاه و مراجع ذیصلاح در مواردی مانند تصادفات، ضرب و جرح، تخلفات شاغلین حرفه پزشکی، مسائل زناشویی و طلاق، صدور مجوز سقط، صدور جواز دفن و تعیین علت مرگ در موارد مشکوک، کمک به نیروی انتظامی در تعیین مجرم، اثبات نسب، تعیین حجر و… می‌باشد. معمولاً در موارد دشوار و حساس کمیسیون پزشکی تشکیل می‌گردد.
در سال ۱۳۷۲ با توجه به توسعه کمی و تخصصی‌تر شدن این خدمات با تصویب مجلس شورای اسلامی، سازمان پزشکی قانونی کشور تأسیس شد.این سازمان با بیش از ۳۲۰ مرکز در سطح کشور سالانه حدود دو میلیون مورد کارشناسی برای مراجع قضایی انجام می‌دهد. از این میزان کارشناسی حدود ۸۱٪ مربوط به حوزه معاینات بالینی و کمیسیون‌های تخصصی، ۱۵٪ مربوط به حوزه آزمایشگاهی و حدود ۴٪ در رابطه با معاینه و بررسی اجساد با مرگ‌های غیرطبیعی و مشکوک است. این سازمان فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی نیز دارد.
– وظیفه سازمان پزشکی قانونی:
وظیفه‌های اصلی سازمان پزشک قانونی عبارتند از:
- انجام امور پزشکی و کارشناسی‌های بالینی
- انجام امور تشخیصی و آزمایشگاهی
- پاسخ به درخواست تأیید مراکز ونهادهای دولتی نیازمند نظرات کارشناسی پزشکی قانونی
- فعالیت آموزشی از جمله آموزش دستیاران تخصصی، دانشجویان پزشکی، مامایی، حقوق و نیروی انتظامی
- فعالیت‌های علمی پژوهشی
نکته: ساعت کار پزشکی قانونی همه روزه به جز جمعه‌ها از ساعت ۸ صبح الی ۲۲ می‌باشد
نکته: وظایف متخصصین پزشکی قانونی در سایت وزارت بهداشت ایران موجود می‌باشد.
– کارشناسی‌های پزشکی قانونی:
یک دادپزشک (متخصص پزشکی قانونی یا در شرایط فعلی به دلیل کمبود نیرو سایر پزشکان آشنا به مسایل قانونی نیز به صورت دوره‌ای در این حیطه فعالیت می‌کنند) باید با جزئیات موارد زیر به صورت تخصصی آشنا باشد: کلیات پزشک و قانون، مرگ‌شناسی،مرگ‌های ناگهانی طبیعی در بالغین و کودکان، شکنجه و مرگ در زندان، تشخیص هویت، تروماتولوژی (ضرب و جرح)، سلاح گرم و انفجارات، خفگی‌ها، غرق‌شدگی‌ها، تروماهای حرارتی (سوختگی، سرمازدگی، گرمازدگی)، برق‌گرفتگی و صاعقه‌زدگی، حاملگی و سقط جنین، نوزادکشی، کودک‌آزاری، مسائل جنسی در پزشکی قانونی، کلیات سم‌شناسی، الکل‌ها، داروهای مخدر و توهم‌زا، آفت‌کش‌ها، سموم گازی و سموم دارویی.
– خدمات سازمان پزشکی قانونی:
این سازمان در راستای انجام وظایف خود یک سری خدمات ارائه می دهد.این خدمات بیشتر مرتبط با همان حوزه کار سازمان یعنی معاینات پزشکی است. خدمات سازمان پزشکی قانونی کشور عبارتند از:
- معاینات در حال نزاع
- معاینات سقط جنین
- معاینات سوختگی
- معاینات غرق شدگی
- معاینات مصدومان و متوفیات حوادث کار
- معاینه مسمومیت ها
- معاینه برق گرفتگی
- معاینه مصدومان و متوفایت تصادف
- معاینات سوء مصرف مواد.
– بودجه سازمان پزشکی قانونی:
ماده 2 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی؛ سازمان دارای استقلال مالی و اداری می‌باشد و بودجه سالانه آن ضمن بودجه کل کشور در ردیف جداگانه منظور می‌شود و طبق مقررات،زیر نظر رییس سازمان به مصرف خواهد رسید.
– هزینه خدمات پزشکی قانونی:
با استناد به ماده 3 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی؛ سازمان موظف است هزینه‌های خدمات پزشکی قانونی را بر اساس تعرفه‌هایی که به پیشنهاد سازمان به تصویب رییس قوه قضاییه می‌رسد اخذ و به حساب درآمد عمومی کشور واریز نماید.همه‌ساله معادل درآمد واریزی مزبور از محل اعتباری که به همین منظور در قانون بودجه سال مربوط پیش‌بینی می‌شود در اختیار سازمان قرار خواهد‌گرفت تا جهت تجهیزمراکز پزشکی قانونی و امور تحقیقاتی و مطالعات پزشکی قانونی و انتشار مجله پزشکی به مصرف برساند.
– حقوق و مزایای کادر پزشکی قانونی:
با در نظر گرفتن متن قانون در این باره و مستندا به ماده 4 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی؛ حقوق و مزایای پزشکان و کادر فنی سازمان حسب مورد معادل حقوق پزشکان و کادر فنی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی‌خواهد بود.
تبصره 1 – کادر علمی و تحقیقاتی سازمان با تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشمول مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی‌دانشگاه‌ها خواهند بود.
تبصره 2 – سایر کارکنان سازمان مشمول مقررات قانون استخدام کشوری می‌باشند.
– رئیس سازمان پزشکی قانونی:
رییس سازمان توسط رییس قوه قضاییه از میان پزشکان واجد صلاحیت تعیین ومنصوب می‌گردد.(ماده 6 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی)
– استخدام تشکیلات سازمان:
تشکیلات سازمان توسط رییس سازمان پزشکی قانونی کشور تهیه می شود و پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به‌تصویب رییس قوه قضاییه می‌رسد.(ماده 7 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی)
– شرایط معافیت مشمولین این قانون به خدمت پزشکان و پیراپزشکان:
مستندا به ماده 8 قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی؛ مشمولین قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1367.1.30 که به خدمت سازمان در می‌آیند در صورتی که حداقل مدت‌ده سال در مناطق غیر مجاز مذکور درقانون اصلاح موادی از قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1367.1.30 و حسب مورد مدت 3 تا 5سال در مناطق مجاز در سازمان خدمت نمایند از انجام خدمت موضوع قانون مزبور معاف خواهند بود. آیین‌نامه اجرایی این ماده توسط سازمان با‌همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین و به تصویب رییس قوه قضاییه خواهد رسید.
همچنین ماده 9 این قانون بیان می دارد: به پزشکان، دندانپزشکان، داروسازان، و متخصصان علوم آزمایشگاهی (دارای دکترای حرفه‌ای) که به استخدام سازمان درمی‌آیند اجازه تأسیس مطب، داروخانه و آزمایشگاه در شهر محل خدمت آنان داده خواهد شد و در صورت قطع رابطه استخدامی آنان با سازمان مشمول قانون اجازه‌تأسیس مطب مصوب 1362 و آیین‌نامه اجرایی آن خواهند بود.
– اموال سازمان پزشکی قانونی:
از تاریخ تصویب این قانون اموال غیر منقول متعلق به قوه قضاییه که مستقلاً در اختیار پزشکی قانونی می‌باشد و کلیه اموال منقول مورد‌استفاده و کارکنان پزشکی قانون و اداری شاغل در آن به سازمان منتقل می‌گردد.
تبصره – اماکنی که مشترکاً با دادگستری جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفته تا تهیه مکان مستقل همچنان در اختیار سازمان خواهد‌بود.(ماده 10 قانون تشکیل پزشکی قانونی)
نظرات