بررسی مفهوم رجوع از شهادت در نظام حقوقی

یکی از ادله اثبات در دعوا شهادت یا سخنانی است که شاهد یا مطلع در جریان واقعه بوده اند و آن را با حواس پنجگانه دریافته اند. اما ممکن است شاهد از شهادت خود صرف نطر کند .

شهادت شهود از اهمیت زسادی برخوردار است چرا که گاهی تنها ادله اثباتی شهود هستند یا شهادتی است که مطرح می شود و قاضی بر اساس آن رای صادر می کند .

– تعریف رجوع از شهادت :

رجوع در لغت به معنی بازگشتن و برگشت است‌‌. رجوع از شهادت به معنای آن است که شاهد در دادگاه حاضر گردد و شهادت بدهد. اما بعدا بخشی یا تمام آنچه را که گفته است رد کند و از گفته‌‌‌ خود برگردد یعنی بگوید شهادتی که داده است دروغ بوده است  که البته ممکن است از قصد و عمد دروغ گفته باشد یا اینکه از  روی خطا بوده باشد .

اگر فرد از روی عمد دروغ گفته باشد ‌‌می‌شود شهادت دروغ‌‌. اما اگر از روی اشتباه و سهوا شهادت دروغ داده باشند و بعدا خود متوجه شود به معنای رجوع از شهادت است. این دو مورد هر کدام حکم متفاوتی دارند.

‌‌-  رجوع شاهد از شهادت در دادگاه قبل از صدور حکم و پیامدهای آن:

شاهد در هر مرحله از رسیدگی ‌‌می‌تواند از شهادت خود برگردد. در صورتی که در طول جلسات رسیدگی و قبل از اینکه قاضی بخواهد حکم صادر نماید شاهد به هر نحو متوجه شود که شهادت او اشتباه بوده و این موضوع را به دادگاه اطلاع دهد در این صورت به شهادت ترتیب اثر داده ‌‌نمی‌شود.

به طور مثال آقای الف در دادگاه حاضر ‌‌می‌شود و شهادت ‌‌می‌دهد که آقای ب همسرش را طلاق داده است. اما بعد از مدتی متوجه ‌‌می‌شود که در این مورد اشتباه ‌‌می‌کرده است‌‌. پس نزد قاضی از شهادت خود باز‌‌می‌گردد و به قاضی ‌‌می‌گوید که در مورد طلاق آقای  ب اشتباه کردم و شهادت خود را پس ‌‌می‌گیرم. در این صورت دیگر این شهادت تاثیری در رای دادگاه ندارد.

– رجوع شاهد از شهادت در دادگاه بعد از صدور حکم و پیامدهای آن:

در ماده‌‌‌ 1319 قانون مدنی به موضوع رجوع از شهادت پرداخته است‌‌. « در صورتی که شاهد از شهادت خود رجوع کند ، یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است ، به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود  .»بر این اساس شهادتی که از آن رجوع شود برای دادگاه معتبر نیست‌‌. در نتیجه اگر هم حکمی بر مبنای این شهادت صادر شده باشد این حکم قابل تجدید نظر است‌‌. در این صورت اگر شاهد از شهادت خود رجوع کند شخص ‌‌می‌تواند از دادگاه تجدید نظر بخواهد که رای صادر شده در دادگاه بدوی را بررسی کند. در مرحله‌‌‌ بررسی مجدد مسئله شهادت بی‌‌‌اثر خواهد بود.

به طور مثال آقای الف در مورد اینکه مبلغ بیست میلیون تومان به آقای ب هبه شده است شهادت ‌‌می‌دهد و بر این اساس رای صادر ‌‌می‌گردد. سپس آقای الف مطرح ‌‌می‌کند که شهادت او اشتباه بوده‌‌ است. شخص متضرر ‌‌می‌تواند درخواست تجدید نظر در مورد رای صادره را بدهد و دیگر به این شهادت ترتیب اثر داده ‌‌نمی‌شود.