دین و اقسام آن (قسمت دوم)

– انتقال دین:

ضمان و حواله از راههای انتقال دین از ذمّۀ مدیون به ذمّۀ دیگری است. مراد از ضمان، عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد در این صورت، دین از ذمّۀ مدیون به ذمّۀ ضامن منتقل می‌شود.( ماده 684 قانون مدنی) و مراد از حواله، انتقال طلب شخصی از ذمه مدیون به ذمه شخص ثالث می باشد.( ماده 724 قانون مدنی)

ماده 17 قانون بیمه مصوب 1316 و ماده 3 قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث در مورد انتقال ارادی و قهری بحث کرده است؛

1. انتقال قهری : در صورت فوت بیمه‌گذار یا انتقال موضوع بیمه به دیگری اگر ورثه یا منتقل‌الیه کلیه تعهداتی را که به موجب قرارداد به عهده بیمه‌ گذار‌بوده است در مقابل بیمه‌گر اجراء کند عقد بیمه به نفع ورثه یا منتقل‌الیه به اعتبار خود باقی می‌ماند.
2. انتقال ارادی : ‌در صورت انتقال موضوع بیمه به دیگری ناقل مسئول کلیه اقساط عقب‌افتاده وجه بیمه در مقابل بیمه‌ گر خواهد بود.

– تفاوت انتقال دین با تبدیل تعهد:

تبدیل تعهد به معنای جایگزینی تعهدی با اوصاف ، تضمینات و ثائق جدید به جای تعهد سابق به نحوی که تعهد سابق ساقط و تعهدی جدید ایجاد شود. ( مواد 292 و 293 قانون مدنی)

الف- تبدیل تعهد در واقع متضمن دو عمل حقوقی می باشد؛

1. از بین بردن تعهد قبلی
2. و دوم ایجاد تعهدی جدید

نکته: انتقال دین رابطه  اول از بین نمی رود فقط مورد تعهد از ذمه مدیون اصلی به ذمه مدیون جدید منتقل می گردد.

ب – در تبدیل تعهد، تضمینات سابق از بین می رود .

نکته: در انتقال دین، فقط مدیون جدید جایگزین مدیون اصلی شده و دین به همراه تمام تضمینات خود به ذمه مدیون جدید منتقل می گردد.

پ – در تبدیل تعهد، اطراف عقد جدید هستند بدون اینکه رضایت مدیون اصلی لازم باشد.

نکته: در انتقال دین،  قرارداد بین مدیون اصللی و مدیون جدید منعقد می شود و رضای دائن در آن شرط می باشد

– اثبات دین:

حقوقی مانند دین، با گواهی دو مرد عادل یا یک مرد و دو زن عادل و یا یک مرد عادل همراه با قسم ثابت می‌گردد.

– مستثنیات دین:

موارد مستثنیات دین مطابق ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، شامل موارد زیر است:

1. منزل مسکونی که عرفا در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد.بنابراین ، در صورتی که بیش از یکی بوده یا به لحاظ عرفی مازاد بر شأن بدهکار باشد ، قابل توقیف است،
2. اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است،
3. آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفا آذوقه ذخیره می شود،
4. کتب و ابزار علمی تحقیق و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها،
5. وسایل و ابزار کار کسبه ، پیشه وران ، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
6. تلفن مورد نیاز مدیون .

نکته: مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود ، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد  بنابراین ، مبلغی که بعنوان ودیعه پرداخت شده در صورتی که نتواند اجاره بها را بدون مبلغ ودیعه بدهد و در شان خودش باشد ، قابل توقیف نیست

نکته: در ماده  524 قانون آیین دادرسی مدنی موارد مستثنیات دین آورده شده بود که با قانونگذاری ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، ماده 524 قانون آیین دادرسی مدنی نسخ شده چرا که خاص موخر عام مقدم را تخصیص زده است.

نکته: به موجب قانون جدید نحوه اجرای محکومیت های مالی، خودرو جز مستثنیات دین نبوده و توقیف خودرو برای وصول طلب امکان پذیر می باشد.( ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی)

نکته: مستثنیات دین تا زمانی قابل اجراست که محکوم‌له یا همان مدیون در قید حیات باشد؛ در غیر این صورت اگر فوت کند ورثه نمی‌توانند ادعاهایی که در مستثنیات اعم از این که آن وسیله ابزار کار بوده یا آن منزل مسکونی تنها منزل متوفی بوده، قابل طرح است را بیان کنند و طبق قانون تمام اموال متوفی توقیف می‌شود.

همچنین بخوانید:

قسمت اول دین و اقسام آن