دستور یا قرار جلب متهم،نحوه صدور و آثار ناشی از آن (قسمت دوم)

1. دستور جلب سیار: نوع دوم انواع دستور یا قرار جلب، دستور جلب سیار است و زمانی صادر می‌شود که شما به عنوان شاکی از محل زندگی فرد مورد نظر اطلاع نداشته باشید و یا اینکه اطلاع داشته باشید ولی فرد از آن محل فرار کرده باشد در چنین حالتی قاضی قرار جلب را به صورت سیار صادر خواهد نمود که این قرار به همه کلانتری های حوزه قضایی قاضی ابلاغ می گردد و بر اساس آن شما در هر نقطه‌ای که فرد مورد نظر را یافتید می توانید به وسیله مأمورین انتظامی او را جلب کنید.

نکته: شاکی باید به مهلت برگ جلب توجه کند و در صورتی که تاریخ آن منقضی شده باشد ماموران قادر به انجام آن نیستند.

نکته: برگ جلب صادره فقط در همان حوزه قضایی برای ماموران کلانتری لازم الاجرا است و چنانچه شاکی دستور قضایی خارج از آن حوزه به ضابطان ارائه کند ماموران حق دستگیری متهم را ندارند. به عنوان مثال چنانچه برگ جلب از سوی مقام قضایی در کرج و خطاب به ماموران انتظامی آن شهر صادر شده باشد قابلیت اجرا برای ضابطان تهران را ندارد مگر آنکه مقام قضایی تهران در مقام نیابت قضایی دستور بدهد.

نکته: در صورتی که در برگ جلب اشاره به ساعت انجام آن نشده باشد فقط ماموران می توانند از طلوع آفتاب تا غروب آن نسبت به دستگیری فرد مورد نظر اقدام کنند.

نکته: چنانچه در برگ جلب صادره دستوری در خصوص ورود به منزل یا مخفیگاه متهم یا محکوم علیه قید نشده باشد، ماموران نمی‌توانند وارد چنین مکان‌هایی شوند و درخواست و اصرار شهروندان خلاف قانون است.

نکته: صرفا کپی برگ جلب فاقد اعتبار است و شهروندان می‌بایست اصل آن را به ماموران ارائه کنند.

نکته: ارائه کننده برگ جلب باید شاکی یا وکیل قانونی وی باشد و به هنگام درخواست باید اصل کارت ملی خود را نشان دهد. ماموران در صورتی که فرد دیگری برگ جلب را ارائه کند در خصوص آن اقدامی نخواهند داشت.

نکته: ماموران کلانتری حصول یا عدم حصول جلب متهم یا محکوم علیه را به مقام قضایی گزارش می‌کنند و هرگونه اقدام متعاقب با دستور قضایی انجام خواهد گرفت.

نکته: استفاده از هر یک از این دو روش جلب به اعلام شما به عنوان شاکی بستگی دارد، به این صورت که اگر در دادگاه اعلام کنید نشانی محل زندگی فردی را که از او شکایت دارید می دانید، دستور جلب عادی برای او صادر می شود، اما اگر نشانی او را نمی دانید یا بدهکار متواری شده است باید این موضوع را در دادگاه اعلام کنید تا دستور جلب سیار برایش صادر شود. به کمک این دستور مدت دار می توانید هر جا که بدهکار را دیدید، با کمک یک مامور انتظامی، دستگیرش کنید و به دادگاه تحویل دهید.

– اشکال رایج دستور جلب:

حکم جلب می تواند برای موارد متعددی صادر شود.

1. حکم جلب ورود به منزل
2. حکم جلب برای مهریه
3. حکم جلب چک برگشتی
4. حکم جلب در خصوص محکومیت مالی

نکته: اگر متهم مرتکب جرمی مشهود شده باشد، حکم جلب به قرار بازداشت موقت تغییر می کند.

– نحوه پیگیری دستور یا قرار جلب:

پیگیری حکم جلب در دعاوی حقوقی و کیفری متفاوت می باشد. در دعاوی کیفری، موضوع وقوع جرم است.

1. در دعاوی حقوقی باید حکم صادر شده باشد و حکم صادره به مرحله اجرا در آید، اگر از محکوم علیه، مال دریافت نشده باشد؛ می توان پیگیری حکم جلب را درخواست نمود؛یا به عبارت دیگر پس از قطعیت حکم و صدور اجرائیه و امتناع محکوم علیه از پرداخت ، در صورتی که محکوم علیه مالی نداشته باشد یا شاکی از آن اموال مطلع نباشد (ماده 3 قانون محکومیتهای مالی) :« تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن اعسار یا جلب رضایت محکوم له ، به در خواست محکوم له ، دادگاه دستور جلب وی را صادر می کند و قاضی راسا نمی تواند دستور جلب صادر کند.»(به منظور ادای دین و اجرای حکم است و مجازات محسوب نمی شود.)
2. اما در دعاوی کیفری، پیگیری حکم جلب می تواند قبل از صدور حکم صورت پذیردیا میتوان برای دستور جلب در امور کیفری 2 رکن را لحاظ نمود؛

الف – اگر متهم در مرحله تحقیقات برای ارائه توضیحات حاضر نشود به دستور مقام قضایی ( بازپرس یا دادیار) جلب می شود. به دلیل عدم حضور متهم برای توضیح است.به دلیل یا گناهکاری یا اجرای حکم نیست . مرجع قضایی راساً دستور جلب صادر می کند.

ب –  پس از اثبات مجرمیت و قطعی شدن حکم دادگاه کیفری اول دعوت محکوم علیه برای اجرای حکم و سپس دستور جلب.

– اثر قرار منع قرار تعقیب در حکم جلب:

گاهی بازپرس پس از رسیدگی به موضوع، برای متهم قرار منع تعقیب (منع پیگرد) صادر می کند. یعنی اعلام می کند که متهم یا به دلیل کافی نبودن دلایل یا به دلیل جرم نبودن عملی که به او نسبت داده شده است، قابل تعقیب نیست و باید رها شود. در این موارد شاکی و دادستان حق تجدیدنظرخواهی و اعتراض به این قرار را دارند وقتی که دادستان یا شاکی از این قرار تقاضای تجدیدنظر و به آن اعتراض کنند، برای رسیدگی به این اعتراض، پرونده به دادگاه خواهد رفت و دادگاه مورد را بررسی می کند و چنانچه به این نتیجه برسند که متهم قابل تعقیب است و قرار بازپرس دال بر غیرقابل تعقیب بودن متهم صحیح نیست، قرار بازپرس را نقض می کند و « قرار جلب به رسیدگی» صادر می شود. جلب به رسیدگی یا جلب به دادرسی یعنی اینکه دادگاه تشخیص می دهد که این پرونده باید دارای قرار مجرمیت و کیفرخواست باشد و قابل طرح در دادگاه است.

همچنین بخوانید:

قسمت اول دستور یا قرار جلب متهم،نحوه صدور و آثار ناشی از آن