جلب ثالث و آثار ناشی از آن (قسمت اول)

ماهیت دعوی جلب ثالث و آثار ناشی از آن در نظام حقوقی

یکی از حقوقی که برای اصحاب دعوای اصلی در آیین دادرسی مدنی پیش بینی و مقرر شـد حق جلب اشخاص ثالث به دادرسی است. این حـق بـه طـر فین دعـوای اصـلی اجـاز، می دهد  در مواردی شخص ثالثی را به دادرسی جلب و او را تبدیل به یکی از اصحاب دعوای میان خود کنند.

– تعریف دعوی جلب ثالث :

جلب در لغت به معنی کشانیدن و آوردن آمده است و ثالث به معنای سوم می‌باشد. بر این اساس مفهوم لغوی جلب ثالث: آوردن و کشاندن شخص ثالث خواهد بود.جلب شخص ثالث وقتی روی می‌دهد که در جریان رسیدگی به دعوا طرفین یا یكی از آن ها، شخص ثالثی را به آن دعوا ‌بخوانند تا او در دعوا داخل شود. بر خلاف وارد ثالث، در جلب ثالث، طرفین علاقمند به حضور وی در دعوا می‌باشند.   منظور از جلب ثالث به دادرسی این است که یا با این اقدام قصد داریم موضوع دفاعی خود را در برابر دعوای مطروحه تقویت کنیم و یا اینکه ادعایی علیه مجلوب ثالث داریم که به سبب ارتباطش با دعوای اصلی، قصد داریم او را در آثار محکومیت احتمالی خویش شریک نماییم.( ماده 135 قانون آیین دادرسی مدنی)

– شرایط جلب ثالث :

الف) جالب یكی از طرفین دعوا باشد.

ب) دعوای جلب ثالث با دعوای اصلی مرتبط یا دارای منشاء واحدی باشد.

پ) اظهار دلایل تا پایان اولین جلسه و تقدیم دادخواست حداكثر 3 روز بعد از جلسه.

ت) دعوای اصلی در جریان رسیدگی باشد.

نکته: شروع رسیدگی به دعوای جلب ثالث مستلزم تقدیم دادخواست است.

نکته: دعوای جلب ثالث از دعاوی طاری است و باید با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشا باشد.

نکته: جلب ثالث در مرحله تجدید نظر امکان پذیر است حتی اگر سبب جلب در مرحله بدوی موجود بوده باشد.

نکته: استرداد دادخواست یا دعوا و نیز ابطال دادخواست، رد دعوا، عدم استماع دعوا و زوال دعوای اصلی هیچ تاثیری بر دعوای جلب ثالث ندارد.

نکته: خواهان جلب شخص ثالث می بایست درخواست جلب ثالث خود را در جلسه اول اظهار نماید.قرار رد دادخواست جلب شخص ثالث با حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدید نظر است.

فرجه و مهلت قانونی طرح دعوی جلب ثالث مطابق با قانون هریك از اصحاب دعوا كه جلب شخص ثالثی را لازم بداند ، می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار كرده و ظرف سه روز پس از جلسه با تقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید ، چه دعوا در مرحله نخستین باشد یاتجدیدنظر، ولی رویه قضائی ارائه جهات و دلایل جهت جلب ثالث در جلسه اول دادرسی نیز پذیرفته می گردد.

نکته :هرگاه هر یک از اصحاب دعوا، حضور شخص ثالثی را در دعوا لازم بداند، از ابتدای دادرسی تا پایان نخستین جلسه رسیدگی حق دارد که جهات و دلایل لزوم حضور شخص ثالث به جهت ارتباط دعوا با وی یا منشأ واحد دعوای جلب ثالث با دعوای اصلی را به نحوی که اتخاذ تصمیم در یکی از دعاوی در دعوای دیگر نیز موثر باشد، اعلام کند. وی باید حداكثر ظرف  سه روز دادخواست را به دادگاه ارایه دهد.

علاوه بر آن، همه اصحاب حاضر در دعوا به عنوان خواندگان دعوای وی محسوب می‌شوند، ذکر اسامی همه اصحاب دعوا شامل خواهان، خوانده و اشخاص ثالث حاضرشده به عنوان خوانده (به جز خواهان دعوای شخص ثالث حاضر در دعوا اصلی) از سوی دادگاه لازم است.

صدر ماده 137 قانون آیین دادرسی مدنی موید این شرط شکلی در تنظیم دادخواست جلب ثالث است.  بر اساس این ماده، دادخواست جلب شخص ثالث و رونوشت مدارک و ضمایم باید به تعداد اصحاب دعوا به علاوه یک نسخه باشد. جریان دادرسی در مورد جلب شخص ثالث، شرایط دادخواست و نیز موارد رد یا ابطال آن همانند دادخواست اصلی خواهد بود.

همچنین طبق ماده 137 قانون آیین دادرسی مدنی در مورد محكوم‌علیه غیابی باید دادخواست جلب شخص ثالث همراه با دادخواست اعتراض و واخواهی به دفتر دادگاه اعلام شود.  بر اساس این ماده، محكوم‌علیه غیابی در صورتی كه بخواهد جلب شخص ثالث را درخواست کند، باید دادخواست جلب را با دادخواست اعتراض تواما به دفتر دادگاه تسلیم كند. معترض‌علیه نیز حق دارد در نخستین جلسه رسیدگی به اعتراض، جهات و دلایل خود را اظهار كرده و ظرف سه روز دادخواست جلب شخص ثالث را به دادگاه تقدیم کند.

– فرآیند جریان رسیدگی به دعوی جلب ثالث :

جریان دادرسی پس از تكمیل دادخواست در مورد جلب شخص ثالث، مثل جریان دادرسی اصلی است و شخص ثالثی كه جلب میگردد خوانده محسوب می‌شود و اگر مدتِ كافی برای فرستادن دادخواست و رونوشت مدارك برای اطراف دعوا نباشد مدیر دفتر با اجازه رئیس دادگاه، وقت جلسه رسیدگی را تغییر داده و به طرفین ابلاغ می‌نماید.

چنانچه دادخواست جلب ثالث رد شود، فقط همراه با حكم راجع به اصل دعوا، قابل تجدیدنظر می‌باشد و اگر قرار ردّ در مرحله تجدیدنظر فسخ گردید، رسیدگی پس از فسخ دردادگاه تجدیدنظر انجام می‌گیرد و این استثنایی بر اصل عدم رسیدگی در دادگاه تجدید نظر است.

اگر هر دو دعوا با هم رسیدگی شود، دادگاه حكم صادر می‌نماید. در این حكم ممكن است دو محكوم ¬علیه و دو محكوم له وجود داشته باشد. بدین معنی كه خواندۀ اصلی در برابر خواهان اصلی، محكوم شده و ثالث در برابر خواندۀ اصلی محكوم گردد و ممكن است خوانده اصلی و ثالث هر دو در برابر خواهان اصلی، محكوم شوند.

این احتمال هم وجود دارد كه هر یك از خواهان  یا خوانده اصلی محكوم شده و شخص ثالث محكوم نشود. در صورتی که ثالث محكوم شود، خسارات دادرسی دعوای جلب ثالث به  وی تحمیل می‌شود و در غیر این صورت خسارات دادرسی كه به او وارد شده به وسیله جالب باید جبران گردد.

هرگاه هر یک از اصحاب دعوا، حضور شخص ثالثی را در دعوا لازم بداند، از ابتدای دادرسی تا پایان نخستین جلسه رسیدگی حق دارد که جهات و دلایل لزوم حضور شخص ثالث به جهت ارتباط دعوا با وی یا منشأ واحد دعوای جلب ثالث با دعوای اصلی را به نحوی که اتخاذ تصمیم در یکی از دعاوی در دعوای دیگر نیز موثر باشد، اعلام کند.

همچنین بخوانید:

قسمت دوم جلب ثالث و آثار ناشی از آن