ودیعه چیست ؟

قانونگذار در ماده ۶۰۷ قانون مدنی در تعریف عقد ودیعه می‌گوید «ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد، برای آن که آن را مجانا نگاه دارد.»

ودیعه در لغت به معنای به امانت سپردن می باشد و در معنای حقوق یعنی اینکه شخصی مال خود را در اختیار شخصی قرار دهد تا مجاناً از آن نگهداری کند .

اوصاف عقد ودیعه:

*ودیعه گذار را مودع ودیعه گیر را مستودع یا امین می گویند  برای تحقق عقد ودیعه قبول مستودع شرط است حتی اگر بالفعل باشد .

*ودیعه عقدی جایز است و هر زمان که مودع یا مستودع بخواهد می تواند آن را فسخ کند.

*ودیعه عقدی عهدی است یعنی مستودع تعهد می کند در برابر مال امانی را نگهداری کرده و در موعد به مودع برگرداند.

شرایط طرفین عقد ودیعه:

مطابق ماده ۶۱۰ قانون مدنی: «در ودیعه، طرفین باید اهلیت برای معامله داشته باشند. اگر کسی مالی را از کس دیگری که برای معامله اهلیت ندارد، به عنوان ودیعه قبول کند، باید آن را به ولی او رد کند و اگر در ید او ناقص یا تلف شود، ضامن است.»

همچنین برای ایجاد عقد ودیعه طرفین آن اعم از مودع و مستودع باید دارای اهلیت باشند یعنی عاقل ،بالغ و رشید باشند که در غیر این صورت عقد باطل است .پس شخص مهجور اگر مالی را به ودیعه بسپارد مستودع در برابر آن مال ضامن می شود تا در صورت داشتن قیم آن مال را به قیم محجورمسترد کند .اما اگر خلاف این حالت اتفاق بیوفتد و شخصی که اهلیت دارد مال خویش را به عنوان ودیعه به مهجور بسپارد عقد منعقد نمی شود و اگر امانت پذید مهجور ،صغیر و مجنون باشد و مال از بین برود ضامن نمی باشد زیرا شخص دارای اهلیت خودش مال را در اختیار فرد قرارداده است مطابق  ماده 1215 قانون مدنی، «هر کس مالی را به تصرف صغیر غیرممیز یا مجنون بدهد، صغیر یا مجنون مسئول نقص یا تلف شدن آن مال نخواهد بود.» اما اگر صغیر، ممیز یا سفیه باشد، باید مال را به مالک مسترد کند؛ چرا که عقد منعقد نمی‌شود و آنها به جهت داشتن قوه تمیز و عقل، مسئول هستند.

آیا مالک بودن مودع از شروط به ودیعه گذاشتن است ؟

لازم نیست مودع، مالک مالی باشد که به ودیعه می‌گذارد.

بر اساس ماده ۶۰۹ قانون مدنی، «کسی می‌تواند مالی را به ودیعه گذارد که مالک یا قائم‌مقام مالک باشد یا از طرف مالک صراحتاً یا ضمناً مجاز باشد»

بنابراین اجیر که مال غیر را برای انجام عملی در دست دارد، می‌تواند با اجازه مالک آن را ودیعه گذارد.

تعهدات مستودع در برابر مودع و مال ودیعه چیست؟

مستودع با قبول عقد ودیعه، مسئولیت حفاظت و نگهداری از مالی را که مودع به او سپرده است به عهده گرفته و موظف است مطابق تعهدات ذیل عمل نماید:

1-

از مال ودیعه حفاظت نماید:

مستودع موظف است از مال مراقبت های لازم را به عمل آورد و طبق متعارف عمل کند. در غیر این صورت، ضامن مال امانی است.

2-

از مال امانی استفاده نکند:

اموالی که در عقد ودیعه به امانت گذاشته میشود متعلق به صاحب مال است و مستودع حق استفاده شخصی ازآن ها را ندارد.  در شرایطی که ضمن عقد ودیعه به صراحت یا ضمنا اجازه استفاده از مال امانی به امین داده شود، می تواند از مال استفاده نماید.

عین مال امانی را به مودع باز گرداند:

امین ملزم است همان مالی را که در عقد ودیعه ملزم به حفاظت از آن شده است به ودیعه گذار بازگرداند. لذا استرداد عوض یا بدل مال امانی مورد قبول نیست. تنها در شرایطی که مال قهراً گرفته شده یا توسط او تلف شده باشد می تواند عوض، مثل یا قیمت آن را پرداخت نماید.

امین مسئول اتلاف مال امانی است:

در صورت تلف شدن مال توسط امین یا ورثه باید مسئولیت آن را بپذیرد. همچنین در شرایطی که در نگهداری مال تعدی نماید. مسئول تلف شدن مال خواهد بود‌. در غیر این صورت مستودع مسئول نقصان یا تلف شدن مال نخواهد بود.

بازگرداندن مال به صاحب واقعی آن:

مستودع موظف است مال را به صاحب اصلی آن بازگرداند. درصورتی که  اثبات شود فرد دیگری مالک است باید مال را به صاحب اصلی آن بازگرداند.

تعهدات مودع یا امانت گذار در برابر مستودع  و مال ودیعه چیست؟

پذیرفتن مال امانی در صورت فسخ عقد.-1

پرداخت هزینه نگهداری؛ امانت‌گذار مکلف است مخارج حفظ و نگاهداری مال مورد ودیعه را بپردازد.-2

نوع دیگری از امانت، امانت قانون است که قانون اجازه نگاهداری ‌آن را به شخص می‌دهد. مثل اشیای پیداشده که پس از پیدا شدن صاحب آن باید به او داده شود.

این نوع امانت، قانونی است؛ چرا که قانون شخص را مکلف می‌کند که اموال را به صاحبش بدهد.

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید