بررسی جرم سرقت چک در نظام کیفری ایران

تعریف سرقت

ربودن مال شخصی بدون رضات و به صورت پنهانی سرقت نامیده می شود…

تعریف چک

یک ورقه ی با ارزش مالی است که معمولاً برای خرید در حال و پرداخت مبلغ در آینده استفاده می‌گردد. صاحب چک پس از نوشتن مبلغ ارزش چک و تاریخ مورد نظر برای وصول، چک را امضا می‌کند.

سرقت چک

به دلیل اهمیت چک و همچنین معضلاتی که می تواند برای شخص صادر کننده آن فراهم کند بعد از سرقت آن باید مراتبی را جهت پیگیری در دادسرا و بانک انجام داد.

افراد ذینفع جهت شکایت چک سرقتی

– تمام افرادی که به نسبت به چک حقی دارند جهت پیگیری و دستور عدم پرداخت چک اقدام کنند .

– صادر کننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها .

– کسی که چک در وجه او نوشته شده است.

– کسی که چک را ظهرنویسی کرده است (شخصی که پشت چک را امضا کرده است)

مراحل پیگیری چک سرقت شده

همانطور که بیان شد تمام افراد ذینفع و دارای حق در چک می توانند مشخصات چک را مثل شماره چک، تاریخ و مبلغ آن را به بانک اعلام کنند و تقاضای عدم پرداخت دهند. بدنبال این مرحله، شاکی باید شکایت مستقلی از مرجع قضایی که دارای مهر و امضاء و تاریخ باشد به بانک ارائه کند. شکایت به مراجع قضایی ظرف مدت یک هفته از تقدیم شکایت به بانک نیز باید انجام شود وگرنه بعد از این مدت بانک به درخواست هر کس که چک را ارائه دهد وجه چک را پرداخت می کند.

مجازات سارق چک

طبق ماده 14 قانون صدور چک صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می‌تواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد. بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد کرد و در صورت ارائه چک بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می‌نماید. دارنده چک می‌تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ قانون صدور چک به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد. تبصره ۱ (اصلاحی ۱۳۷۶/۱۰/۱۴) – ذینفع در مورد این ماده کسی است که چک به نام او صادر یا ظهرنویسی شده یا چک به او واگذار گردیده باشد (یا چک در وجه حامل به او واگذار گردیده در موردی که دستور عدم پرداخت مطابق این ماده صادر می‌شود بانک مکلف است وجه چک را تا تعیین تکلیف آن در مرجع رسیدگی یا انصراف دستوردهنده در حساب مسدودی نگهداری نماید. تبصره ۲ (الحاقی ۱۳۷۲/۰۸/۱۱) – دستور دهنده مکلف است پس از اعلام به بانک شکایت خود را به مراجع قضایی تسلیم و حداکثر ظرف مدت یکهفته گواهی تقدیم شکایت خود را به بانک تسلیم نماید در غیر این صورت پس از انقضا مدت مذکور بانک از محل موجودی به تقاضای دارنده چک وجه آن را پرداخت می‌کند. تبصره ۳ (الحاقی ۱۳۷۶/۱۰/۱۴) – پرداخت چک‌های تضمین‌شده و مسافرتی را نمی‌توان متوقف نمود مگر آنکه بانک صادرکننده نسبت به آن ادعای جعل نماید. در این مورد نیز حق دارنده چک راجع به شکایت به مراجع قضایی طبق مفاد قسمت اخیر ماده ۱۴قانون صدور چک محفوظ خواهد بود.

مجازات اعلام مفقودی و دزدیده شدن چک به دروغ

در بند دوم ماده 14 قانون صدور چک، مجازات اعلام سرقت چک به دروغ را چنین بیان می کند:

«… دارنده چک می‌تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده، شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ قانون صدور چک به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد»

تفاوت پیگیری چک سرقت شده با چک مفقودی

زمانی که چکی را گم کرده اید اگر به دادسرا جهت اعلام سرقت بروید تبعات کیفری سنگینی خواهد داشت بلکه باید از طریق شورای حل اختلاف محلی که چک مفقود شده است اقدام و طی دادخواست حقوقی اعلام مفقودی شود و قرار اعلام مفقودی را به بانک تحویل دهیم. اگر چک از سارق خیابانی دزدیده شده باشد طبق ماده 657 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات که مقرر کرده است هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی، جیب بری و امثال آن شود، سارق چک به مجازات حبس از یک تا پنج سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

سرقت چک سفید امضاء

چنانچه چک سرقت شده سفید امضاء باشد بدین معنی که فاقد مبلغ و امضاء باشد و سارق از آن سوء استفاده کند به مجازات  مقرر در ماده 673 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات« هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به وی سپرده شده است و یا به هر طریق آن را به دست آورده ، سوء استفاده نماید ، به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد » محکوم می شود.

مجازات جعل چک سرقت شده

چنانچه بعد از سرقت چک جعل نیز انجام شود بدین معنی که مبلغ چک تغییر کرده باشد و یا امضای دیگری در چک انجام شده باشد مرتکب، علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید