اسیدپاشی
اسیدپاشی یکی از انواع شدید خشونت بوده و ممکن است در مواردی منجر به مرگ قربانی نیز شود. اسیدپاشی حملهای است که نه به قصد قتل، بلکه معمولاً برای انتقام و نابودی زندگی اجتماعی و آینده قربانی انجام میشود. اسید مادهای است که قرنها از شناخت آن میگذرد، اما به نظر نمیرسد که پدیده اسیدپاشی قدمتی بیشتر از صد و پنجاه سال داشته باشد. جرم اسید پاشی بر اساس عمل مرتکب و نتیجه جرم تحقق می یابد.
جرم اسید پاشی طبق قانون زمانی رخ می دهد که « هر کس عمدا پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر با هر میزان غلظت موجب جنایت بر نفس ، عضو و منفعت شود در صورت مطالبه از ناحیه مجنی علیه یا ولی دم حسب مورد با رعایت شرایط عمومی و اختصاصی قصاص ، به قصاص نفس یا قصاص عضو محکوم می شود و در غیر این صورت مطابق قانون دیه و تعزیر عمل می شود . » به عبارت دیگر برای تحقق جرم اسید پاشی باید گفت اولا شخصی که این عمل را مرتکب می شود باید با عمد و آگاهی انجام دهد و دوما عمل پاشیدن اسید موجب نقص یا آسیبی به یکی از اعضای بدن فرد شود که در این صورت جرم اسید پاشی رخ داده و حسب مورد مجازات می گردد.
مجازات اسیدپاشی
قصاص کردن در جرم اسیدپاشی قابل اجرا نیست چرا که در قصاص باید به همان اندازه که به مجنی علیه آسیب وارد شده به جانی آسیب رساند که این غیرممکن است. در سال 1337 اولین قانون مجازات اسیدپاشی تصویب شد که برای آن 2 تا 7 سال زندان معین شد. بعد از آن قانون مجازات اسلامی ارتکاب جرم اسیدپاشی را به پرداخت دیه و ارش جزایی به مجنی علیه تصویب کرد و جنبه عمومی جرم را 5 سال حبس در نظر گرفت. اما این مجازات ها برای چنین جرمی کافی نبود. در سال 1392 قانونگذار مجازات اسیدپاشی برای مواردی که منجر به قتل شود را قصاص نفس معین کرد و حتی با گذشت اولیای دم به دلیل اخلال در نظم و امنیت جامعه و جنبه عمومی جرم بر اساس ماده 612 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مدت 3 تا 10 سال حبس مجازات اسلامی بخش تعزیرات تصویب شد. همچنین مرتکب علاوه بر جبران خسارت های مقرر در ماده (۱۴) قانون آیین دادرسی کیفری ، ملزم به پرداخت هزینههای درمان بزهدیده می باشد.
مجازات تهدید به اسیدپاشی
بر اساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، 74 ضربه شلاق یا 2 ماه تا 2 سال حبس برای جرم تهدید به اسیدپاشی معین شده است. البت تهدید باید اثبات شود و در مورد تهدیدهایی که به صورت گفتاری انجام شده شهادت دو نفر نیاز است.
مجازات اسید پاشی زمانی که کسی مرتکب اسید پاشی شود و شاکی نداشته باشد و یا شاکی از قصاص گذشت نماید و یا به هر علتی قصاص انجام نشود:
مرتکب جرم اسید پاشی علاوه بر پرداخت دیه ( یا ارش ) طبق مقررات به مجازات ذیل محکوم می گردد:
در مورد جنایت بر نفس و جنایت منجر به تغییر شکل دائمی صورت شخص به مجازات حبس تعزیری درجه یک محکوم می شود. در مورد جنایت بر عضو اگر موجب مرض دائمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه یا قطع یا از کار افتادن عضوی از اعضای شخص گردد. درجه دو حکم داده می شود به مجازات حبس تعزیری اگر موجب نقصان یا ضعف دائم یکی از اعضای بدن یا منافع آن و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو گردد ، بدون آنکه درجه سه محکوم می شود. عضو از کار بیفتد به مجازات حبس تعزیری درجه اگر موجب صدمه بدنی دیگری بشود به مجازات حبس تعزیری درجه چهارم محکوم خواهد شد .
قانونگذار برای جرمی مانند «اسیدپاشی» یک قانون اختصاصی با عنوان قانون تشدید مجازات اسیدپاشی مصوب کردهاست که قضات هم با استناد به آن، مجازات مجرم را اعلام میکنند.وی با اشاره به قانون تشدید مجازات اسیدپاشی مصوب ۱۳۳۷یادآور شد: قوانین بسیاری مانند قانون تجارت یا قانون مدنی مربوط به قبل از انقلاب هستند که قاضی با استناد به آنها رأی صادر میکند بنابراین قانون تشدید مجازات اسیدپاشی مربوط به سال ۳۷ هم همچنان قابل اجراست.به گفته وی، قانون اصل به بقای آن خواهد بود مگر اینکه استناد به آن فسخ و قانون جدیدی جایگزین آن شود.درست است که در قانون جدید مجازات اسلامی مستقیم به موضوع اسیدپاشی اشارهای نشدهاست اما قضات به ماده واحد قانون تشدید مجازات اسیدپاشی استناد کرده و احکام قاطعی برای مجرمان آن صادر میکنند.
عدم بازدارندگی قانون در جرم اسید پاشی
در خصوص بازدارنده بودن قانون اختلاف نظر بسیاری در بین صاحب نظران به چشم می خورد، در ماده ۶۱۴ قانون مجازات قدیم عنوان شدهاست که: «هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا ۵ سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنیعلیه، مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم میشود.
مجازات ۲ تا ۵ سال برای فردی که زندگی فردی دیگر را تا آخر عمرش تحت تاثیر قرار دادهاست، کافی نخواهد بود و قابلیت بازدارندگی ندارد. البته برخی از قضات به قانون مربوط به سال ۱۳۳۷ نیز استناد میکنند که به طورمستقیم مجازات پاشیدن اسید به افراد دیگر جامعه را مدنظر قرار دادهاست.
طبق این ماده مجازاتها به درجه یک و دو تقسیمبندی شده اند که درجه یک حبس جنایی ۱۵ تا ۲۵ سال و درجه ۲ حبس 2 تا ۵ سال را عنوان کرده و درجه دوم فقط مشمول افرادی است که اقدام به اسیدپاشی میکنند اما خسارتی به فرد مورد هدف وارد نمیکنند.
در حال حاضر به نظر میرسد قانون برخورد با اسیدپاشی با خلأ قانونی مواجه است که قوه مقننه باید به طور جدی به این موضوع بپردازد. طبق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات قدیم قانونگذار در بخشی از این ماده آورده است: «در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد» که این مسئله گویای آن است که قاضی میتواند به مسئله قصاص هم عمل کند اما قصاص از نظر اسلامی با واژه مماثلت همراه میشود که با توجه به اینکه قوانین اسلام طبق عقل و فطرت و عدل است، در امور مختلف برابرى را با صراحت مطرح کردهاست.
مجازات معاونت در اسید پاشی
در ماده ۴ این طرح آمده است مجازات معاونت در جرایم موضوع این قانون به ترتیب زیر تعیین میشود:
الف- در صورتی که مجازات قانونی مرتکب سلب حیات باشد به حبس تعزیری درجه دو
ب- در صورتی که مجازات قانونی مرتکب قصاص عضو باشد به حبس تعزیری درجه سه
پ- در صورتی که مجازات مرتکب قصاص نباشد و یا به هر علت قصاص نفس و یا عضو اجرا نشود به یک درجه پایینتر از مجازات تعزیری مرتکب
مجازات تهدید به اسیدپاشی
حکم تهدید به اسیدپاشی با توجه به ماده ۶۶۹ قانون مدنی اسلامی برابر با توجه به متن این قانون تا ۷۴ ضربه شلاق و یا از ۲ماه تا ۲ سال حبس خواهد داشت. البته باید به این نکته توجه کنیم که تهدید باید اثبات شده باشد و تهدیدهایی که شفاها انجام میشود به دو شاهد نیاز دارند. همچنین برای اثبات آن میتوان از پیامک ها استفاده کرد.
نحوه شکایت از تهدید به اسیدپاشی
برای شکایت از تهدید به اسیدپاشی باید با نوشتن یک دادخواست و تنظیم شکایت تهدید و تحویل آن به دادسرایی که جرم در آن محل اتفاق افتاده است. بعد از بررسی و تحقیقات مقدماتی دادستان کیفر خواست را صادر میکند و به دادگاه ارسال میکند.
تهدید از جرایم قابل گذشت میباشد؛ پس وقتی شاکی آن را ببخشد در هر مرحله از شکایت که باشد پرونده مختومه میگردد.
برای شکایت تهدید به اسیدپاشی دو شاهد لازم است و اگر شاهد یا شاهدان در دادگاه حضور پیدا نکنند شاکی میتواند از بازپرس یا دادیار رسیدگی کننده پرونده تقاضای تحقیق از شاهدان در محل وقوع جرم را نماید.
نظرات