بررسی جرایم افتراءعملی و نظری در نظام کیفری ایران

افتراءعملی و نظری

افترای عملی بر خلاف افترای لفظی است . به این معنا که مرتکب به جای استفاده از سخن افترا آمیز یا استفاده از مطلب توهین آمیز علیه دیگری ، با استفاده از ادوات و اشیاء اتهام آور نزد قربانی ، او را در مظان اتهام قرار دهد. مطابق با ماده 699 قانون تعزیرات مصوب 1375 : هر کس عالماً و عامداً به قصد متهم نمودن دیگری ، آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر موجب اتهام او می گردد ، بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به اوست بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل ، شخص مزبور تعقیب گردد . پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص ، مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود.

عنصر مادی در افترای عملی :

الف – رفتار مرتکب در جرم افترای عملی به صورت فعل مثبت ، اعم از گذاردن ، مخفی کردن ، متعلق به غیر قرار دادن است.

ب – منظور از گذاردن ، گذاشتن آلات و اشیاء اتهام آور در محل زندگی ، کار ، جیب و یا اشیاء متعلق به دیگری است.

ج – منظور از مخفی کردن ، گذاشتن همرا با پنهانکاری است . مثل اینکه مرتکب اسلحه بدون مجوز را در کانال کولر و یا لوله بخاری دیگری پنهان کند.

د – منظور از متعلق به دیگری قلمداد کردن این است که مرتکب بدون گذاردن و یا مخفی کردن اموال در جایی ، آن را متعلق به دیگری قلمداد کند.

نکته قابل توجه این است که گذاردن و پنهان کردن مخصوص اموال منقول می باشد . در صورتی که متعلق به دیگری قلمداد کردن ، می تواند شامل اموال منقول و غیر منقول باشد.

شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم افترای عملی

قابلیت اتهام آور بودن اشیاء و ادوات:

به این معنی که اشیاء و ادواتی که در منزل ، محل کار ، جیب یا اشیاء متعلق به دیگری ، گذاشته یا پنهان می شود باید دارای ماهیت اتهام آور باشد . به گونه ای که پیدا کردن این اشیاء در نزد دیگری موجب تعقیب کیفری وی باشد.

عدم اطلاع بزه دیده از عمل ارتکاب:

عمل مرتکب باید بدون اطلاع طرف مقابل باشد . بنابراین کسی که با اطلاع ، مواد مخدر متعلق به دیگری را نزد خود نگهداری می کند و پس از آن تحت عنوان نگهداری مواد مخدر مورد تعقیب قرار می گیرد ، نمی تواند تحت عنوان افترای عملی ، مدعی شود . اما چنانچه شخصی از متعلقات مربوط به بسته یا چمدانی که به او سپرده می شود بی اطلاع باشد ، می تواند مدعی افترای عملی در صورت دارا بودن شرایط دیگر باشد.

عنصر روانی در افترای عملی

لازمه ی تحقق جرم افترای عملی ، وجود سوء نیت در مرتکب است . به این معنی که مرتکب عالماً و عامداً ، به قصد متهم کردن دیگری ، عمل خود را انجام دهد . بنابراین مرتکب باید رفتار خود را به صورت عمدی و با قصد انجام دهد و تحت تأثیر عواملی نظیر : مستی ، مواد مخدر ، هیپنوتیزم ، خواب یا بیهوشی نباشد . همچنین مرتکب باید از ماهیت اتهام آوری اشیاء و ادوات مورد بحث آگاه باشد . بنابراین چنانچه مرتکب بسته ای را که حاوی اسلحه می باشد و خود از محتوای بسته بی اطلاع است ، نزد دیگری قرار دهد ، محکوم کردن وی به جرم افترای عملی ، وجاهت قانونی ندارد.

وجود سوء نیت خاص

مرتکب باید از سوء نیت خاص برخوردار باشد . یعنی قصد متهم کردن دیگری را داشته باشد . چنانچه شخصی که تحت تعقیب می باشد کیف حاوی مواد مخدر را در منزل دیگری پرتاب کند ، به دلیل عدم وجود سوء نیت خاص ، مشمول عنوان افترای عملی نخواهد بود.

جرم افترای عملی از جرایم قابل گذشت است و با رضایت شاکی ، تعقیب و مجازات مرتکب موقوف می شود.

مجازات افترای عملی

قانون تعزیرات مصوب 1375 مجازات افترای عملی را حبس از 6 ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق تعیین کرده است.

درصوتی که نیاز به مشاوره تخصصی و رفع مشکل حقوقی دارید می توانید با بهترین وکلای ایران در وکیل تیک بصورت آنلاین یا تلفنی مشاوره بگیرید