نحوه تقسیط مهریه  برای پرداخت آن به زوجه

– تعریف مهریه:

در تعریف مهریه می توان گفت، که از حقوقی است که در قانون برای زن تعیین شده است. هنگام عقد ازدواج  مرد متعهد به پرداخت مهریه به زن می‎شود. مهریه می‎تواند به صورت سکه و طلا، و یا سایر اموال باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده شوهر است. مَهر یا مهریه مالی است که مرد به هنگام ازدواج، برای پرداخت به زن بر عهده می‌گیرد. مهریه حق زن است و او می‌تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، این حق پس از فوت زن به ورثه او می‌رسد و آنان می‌توانند آن را از مرد مطالبه کنند.

بعبارت دیگر از جمله حقوق مالی که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق می گیرد ، مهریه یا مهر می باشد. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی « به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .» همانگونه که از این ماده مشخص می شود ، به محض اینکه عقدی میان طرفین واقع شد ، زن مالک مهر می شود و هیچ چیز نمی تواند جلوی این مالکیت را بگیرد . هرچند که در عمل ، بسیار اتفاق می افتد که زن موقع طلاق بخواهد این مهریه را مطالبه کند ؛ اما او از زمان عقد و هر زمان که بخواهد می تواند مهریه را مطالبه کند . به هرحال ، مسائلی همچون رابطه نامشروع ، نشوز زن یا عدم تمکین و یا هر عمل دیگری از جانب زن ، مانع از استحقاق زن نسبت به مهریه نیست . البته در برخی از شرایط ، زن مستحق مهریه نیست .

– نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه به صورت اقساط:

زمانی که مرد عدم توانایی خود در پرداخت مهریه عندالمطالبه را برای دادگاه ثابت کند، دادگاه حکم به تقسیط مهریه داده و می تواند آزاد باقی بماند. تا زمانی که مرد اقساط مهریه را به صورت مرتب پرداخت نماید مشکلی پیش نمی آید . اما چنانچه مرد اقساط مهریه را پرداخت نکند، مهریه از حالت اقساط به حالت حال تبدیل شده و حکم تقسیط مهریه منتفی می گردد و مرد مجبور خواهد بود تمام مهریه را یک جا پرداخت کند و دیگر امکان دوباره قسطی کردن آن  نیز وجود ندارد؛ همچنین دوباره برای زن این فرصت یا توانایی ایجاد می شود که مرد را به دلیل عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه طبق قانون بازداشت کند.

– نحوه پرداخت پیش قسط مهریه:

در قانون ملاک و معیار مشخصی برای قسط‌بندی مهریه مشخص نشده و اختیار تعیین آن به قاضی رسیدگی کننده به پرونده محول شده است. در واقع قاضی با توجه به مهریه و میزان آن و همچنین در نظر گرفتن شرایط مالی مرد و اظهارات زن نحوه اقساط مهریه  و میزان پیش قسط را تعیین و مشخص می‎کند. با توجه به این امر می‎توان گفت اقساط مهریه برای همه یکسان نیست و در هر پرونده‎ و در هر شعبه‎ای از دادگاه خانواده ، قاضی با توجه به همان مورد تصمیم گیری می‎کند. گاهی ممکن است مرد به دلیل ناتوانی مالی تقاضای اعسار کند. در چنین شرایطی رأی اعسار از پرداخت مهریه ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدید نظر استان، قابل تجدید نظر و اعتراض است.

– نحوه محاسبه اقساط مهریه:

طبق قانون، قطعیت حکم و اقساط مهریه معمولا به دو روش انجام می‎گیرد.

الف . زن و مرد رأی دادگاه را می‌پذیرند و با ذکر جمله‎ای مبنی بر عدم اعتراض به حکم، موافقت خود را با رأی صادره اعلام می‌کنند.

ب . یکی از طرف‎ها و یا هر دو طرف نسبت به حکم صادر شده اعتراض می‎کنند. دراین صورت پرونده برای بررسی مجدد به دادگاه تجدیدنظر ارسال می‌شود تا نسبت به اعتراض هر دو طرف پرونده رسیدگی شود.

– امکان بازداشت مرد بنا به درخواست زن برای مطالبه مهریه عندالمطالبه:

زمانی که مهریه عندالمطالبه باشد، هر زمانی که زن اراده کند می تواند برای مطالبه مهریه خود اقدام کند. بر اساس قوانین کشور، مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی و یا معادل این مقدار سکه تحت حمایت قانون پیش بینی شده است و برای مردانی که این میزان مهریه را پرداخت نکنند، بر اساس ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، امکان بازداشت مرد به درخواست زن جهت مطالبه مهریه عندالمطالبه وجود دارد. در حال حاضر بر اساس قوانین کشور،  قانونگذار مردان را برای پرداخت ۱۱۰ سکه  تمام بهار آزادی و یا معادل این مقدار سکه دارا فرض نموده است و چنانچه مردی توانایی پرداخت این میزان مهریه عندالمطالبه را نداشته باشد، بایستی خودش با ارائه صورت اموال خویش و همچنین طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه، عدم توانایی خود در پرداخت مهریه را برای دادگاه اثبات نموده و از محبوس شدن خود جلوگیری کند. اگر مرد برای اثبات اعسار خویش از پرداخت مهریه اقدامی نکند، مسلما روانه زندان می شود.

– تقسیط مهریه بعد از فوت مرد:

پس از فوت همسر که متعهد به پرداخت مهریه است، از آنجا که مهر نیز بدهی مرد محسوب می‎شود بنابراین از آنچه که به عنوان ماترک یعنی اموال و دارایی‎هایی که از او به جای مانده مهریه زن پرداخت می‎شود. طبق قانون ابتدا بدهی‎های متوفی از محل اموال به جای مانده پرداخت و سپس اگر چیزی از اموال متوفی ماند بین وراث تقسیم خواهد شد. بنابراین می‎توان نتیجه گرفت که مهریه زن از جمله بدهی‎هایی است که پرداخت آن پس از فوت همسر در الویت قرار دارد.

با توجه به ماده 11 قانون نحوه ی اجرای احکام مالی در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مديون متمكن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حكم اعسار با ملاحظه وضعيت او مهلت مناسبي براي پرداخت مي‌دهد يا حكم تقسيط بدهي را صادر مي‌كند. در تعيين اقساط بايد ميزان درآمد مديون و معيشت ضروري او لحاظ شده و به نحوي باشد كه او توانايي پرداخت آن را داشته باشد.

نکته:  صدور حكم تقسيط محكومٌ‌به يا دادن مهلت به مديون، مانع استيفاي بخش اجرا نشده آن از اموالي كه از محكومٌ‌عليه به دست مي‌آيد يا مطالبات وي نيست.

نکته: هر يك از محكومٌ‌له يا محكومٌ‌عليه مي‌توانند با تقديم دادخواست، تعديل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنايت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمي قانوني كشور يا تغيير در وضعيت معيشت و درآمد محكومٌ‌عليه نسبت به تعديل ميزان اقساط اقدام مي‌كند.

– حکم عدم پرداخت اقساط مهریه:

در صورتی که دادگاه مهریه را برای آقا تقسیط کند ، مرد با مهریه را در هم قسطی که تعیین شده است پرداخت کند . برای مثال در صورتی که روز دوم ماه حکم صادر شده است ، مرد باید دوم هر ماه به اداره اجرای احکام دادگاه مراجعه کند و سکه را تحویل دهد و رسیدی را که حاکی از پرداخت سکه است را امضا کند . مهریه قسط بندی شده ، هنگام ثبت طلاق ، در دفترخانه ثبت می شود و دفتردار به تعداد اقساط مهریه به خانم و آقا رسید می دهد . در صورتی که آقا بیشتر از 3 قسط را پرداخت نکند ، مهریه از حالت قسط بندی شده خارج می شود و حال می شود .

مهریه حال ، مهریه ای است که دریافت آن نیاز به طی زمان خاصی ندارد و زن حق دارد هر زمانی که خواست ، آن را مطالبه کند  در این شرایط اگر آقا بعد از دریافت احضاریه همچنان از پرداخت اقساط مهریه خودداری کند و درخواست اعسار هم ندهد ، خانم می تواند حکم جلب آقا را بگیرد . بنابراین آقایون باید در پرداخت اقساط مهریه خود دقت کنند و آن را با سهل انگار پشت گوش نیاندازند . ضمن اینکه در صورتی که خانم در زمان درخواست مطالبه مهریه اموالی را برای توقیف معرفی نکرده باشد ، در شرایطی که مرد از پرداخت اقساط مهریه خودداری می کند ، اقدام به توقیف اموال مرد برای مهریه کند . بنابراین آقایانی که واقعا توانایی مالی پرداخت اقساط مهریه را ندارند ، می توانند ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه ، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه بدهند .