بررسی ماهیت تعدیل نفقه زن در نظام حقوقی ایران

– تعریف نفقه :

نفقه عبارت است ازهمه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض (ماده 1107 قانون مدنی) نفقه به معنی رفع نیاز های مالی متعارف و متناسب است که به محض خواندن صیغه عقد پرداخت آن بر عهده شوهر قرار می گیرد از زمان صادر شدن صیغه عقد بین زوجین یک سری حق و حقوق به عهده خانم و آقا قرار میگیرد که آقا باید نفقه را در زندگی مشترک پرداخت نماید.

– تعریف تعدیل نفقه:

تعدیل در لغت به معنای برقراری نظم و عدالت است تعدیل نفقه به معنای برقراری عدالت در حق دریافت کننده و پرداخت کننده نفقه است مردی که از طرف دادگاه محکوم به پرداخت نفقه شده است یا نفقه گیرنده ای که مستحق دریافت نفقه شده است ، هر دو می توانند به دلایلی مانند بیماری ، تورم ، کاهش یا افزایش توان مالی درخواست تعدیل نفقه را از دادگاه صادر کننده حکم به پرداخت نفقه درخواست کنند.

دادگاه با توجه به شواهد ، مدارک و مستندات به درخواست مرد محکوم به پرداخت نفقه رسیدگی کرده و با در نظر گرفتن شرایط کسانی که نفقه را دریافت می کنند در مبلغ تعیین شده تغییراتی بوجود می آورد دادگاه با بررسی درخواست در آخر با توجه به وضعیت و شان زن  حکمی مبنی بر پرداخت مبلغ معینی برای نفقه را صادر می کند.در صورت محکومیت قطعی شوهر به پرداخت نفقه زن، اگر بعد از گذشت مدت زمانی به واسطه تغییر شرایط زندگی ، افزایش تورم و نيازهاي جديد نفقه گیرنده ، نفقه پرداختی به زن ، متعارف با وضعیت او نباشد زن میتواند درخواست تعدیل نفقه دهد.

– طرح دعوای تعدیل نفقه :

هم منفق و هم دریافت کنندگان نفقه در صورت تغییر شرایط زندگیشان می توانند از دادگاه خانواده رسیدگی کننده به دعوای نفقه درخواست تعدیل در مبلغ پرداختی نفقه را داشته باشند.

1. طرح دعوای درخواست تعدیل نفقه از جانب شوهر: به این صورت است که مرد محکوم به پرداخت نفقه ، دادخواستی با عنوان تعدیل نفقه را به دادگاه صادر کننده حکم پرداخت نفقه ارائه می کند در ضمن این دادخواست مرد می بایست عدم توانایی مالی خود برای پرداخت نفقه زن را اعلام نماید ، پس از تشکیل دادگاه مرد باید دلایل اعسار خود از پرداخت نفقه تعین شده از جانب دادگاه را اعلام کند و عدم توانایی مالی برای پرداخت حقوق مالی زن را اثبات نماید در صورتی که مرد با معرفی کامل اموال و دارایی خود و درآمد ماهیانه بتواند عدم توانایی به پرداخت این میزان نفقه را در دادگاه اثبات کند، دادگاه حکم به کاهش و تعدیل نفقه زن را می دهد.
2. طرح دعوای درخواست تعدیل نفقه از جانب زن : به این صورت است که زن با در دست داشتن دلایل و مدارکی مبنی بر تغییر وضعیت اقتصادی مرد ، مدارکی دال بر افزایش هزینه های زندگی به دلیل تورم به دادگاه صادر کننده حکم پرداخت نفقه دادخواستی با عنوان تعدیل نفقه می دهد و این مدارک را ضمیمه دادخواست می کند پس از این که این دادخواست به دادگاه خانواده داده شد و زن توانست حقانیت اسناد و مدارکی که ضمیمه دادخواست کرده است را در دادگاه اثبات کند دادگاه با جلب نظر کارشناس تعیین نفقه در مقدار نفقه پرداختی تجدید نظر خواهد کرد .

نکته: اگر از دادگاه صادر کننده حکم پرداخت نفقه درخواست تعدیل از جانب پرداخت کننده یا دریافت کننده نفقه بشود ، دادگاه به این درخواست با توجه به بررسی مدارک ،اعم از سند نکاحیه عقد دائم  و با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در امور نفقه ، نسبت به تعدیل نفقه اقدام خواهد کرد.

نکته :هم چنین چنانچه زوجه سابقا از دادگاه درخواست نفقه خود را نموده باشد و نسبت به آن حکمی از دادگاه صادر شده باشد . در صورتی که هنوز پرداختی از طرف مرد انجام نشده باشد ، زوجه می تواند درخواست تعدیل نفقه تعیین شده در حکم دادگاه را با استناد به دلایل و مدارک بنماید.

نکته: در دوران عده طلاق رجعی نیز، به زن نفقه تعلق خواهد گرفت.